អាញ់ស្តាញ់៖ បរាជ័យនៅក្នុងជីវិត
នៅចុងឆ្នាំ១៨៩៤ អាញ់ស្តាញ់ ដែលរៀនមិនចប់ថ្នាក់វិទ្យាល័យផងនោះ បានចាកចេញប្រទេសអាល្លឺម៉ង់
ហើយធ្វើដំណើរទៅរស់នៅជួបជុំជាមួយគ្រួសារ នៅប៉ែកខាងជើងប្រទេសអ៊ីតាលី។
ទៅដល់មិនយូរប៉ុន្មានផង អាញ់ស្តាញ់បានដាក់ចិត្តស្រឡាញ់ប្រទេសអ៊ីតាលី ដែលជាប្រទេសមិនប្រកាន់ទំនៀមទម្លាប់
និងវិន័យតឹងរ៉ឹងដូចអាល្លឺម៉ង់ ហើយប្រជាជនអ៊ីតាលីក៏មានភាពរាក់ទាក់
និងចិត្តគំនិតបើកចំហ ដែលត្រូវនឹងផ្នត់គំនិតរបស់អាញ់ស្តាញ់។
នៅក្នុងដែនដីដែលជាប្រភពអ្នកប្រាជ្ញសម័យកាល La Renaissance នេះ អាញ់ស្តាញ់រស់នៅក្នុងជីវិតមួយពោរពេញដោយភាពរីករាយ...
រីករាយនឹងការទស្សនាការប្រគុំតន្រ្តីបុរាណ, រីករាយនឹងការទស្សនាសារៈមន្ទីរ
និងជាពិសេស រីករាយនឹងការមានពេលវេលាគិតពិចារណា
និងអានសៀវភៅទៅតាមចិត្តចង់។ នៅពេលនោះ
អាញ់ស្តាញ់ផ្តោតអារម្មណ៍ខ្លាំងទៅនឹងការសិក្សាឈ្វេងយល់ ពីប្រវត្តិអ្នកប្រាជ្ញមុនៗ
ជាពិសេស អ្នកប្រាជ្ញដែលទទួលរងនូវការរិះគន់ ឬការដាក់ទោស ដោយសារតែប្រកាន់គំនិតផ្ទុយពីជំនឿ
និងទំនៀមទម្លាប់ចាស់ រួមមានដូចជា តារាវិទូប៉ូឡូញ នីកូឡា កូពែរនិក
និងអ្នកប្រាជ្ញអ៊ីតាលី កាលីលេ ជាដើម។
 |
| អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់ កាលពីក្មេង អាយុ ១៤ឆ្នាំ |
សម្រាប់មនុស្សដូចជាអាញ់ស្តាញ់ ដែលចូលចិត្តមានសិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញក្នុងការគិតពិចារណា
អានសៀវភៅ និងសិក្សាឈ្វេងយល់ទៅលើប្រធានបទតាមតែខ្លួនចង់ ដោយមិនបារម្ភពីការគោរពវិន័យសាលា
និងការបង្រៀនរបស់គ្រូ គ្មានអ្វីដែលសប្បាយជាងជីវិត “អ្នកប្រាជ្ញក្រៅសាលា"
ដូចជានៅអ៊ីតាលីនេះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ជីវិតសប្បាយរីករាយនេះមិនស្ថិតស្ថេរនៅបានយូរប៉ុន្មាននោះទេ។
កិច្ចការរកស៊ីរបស់ឪពុកអាញ់ស្តាញ់ត្រូវទទួលបរាជ័យជាបន្តបន្ទាប់ ហើយជីវភាពគ្រួសារក៏ចាប់
ផ្តើមធ្លាក់ចុះពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ អាញ់ស្តាញ់ក៏ចាប់ផ្តើមខ្វាយខ្វល់ពីដំណើរជីវិតទៅថ្ងៃអនាគត។
អាញ់ស្តាញ់ដឹងច្បាស់ថា លោកមិនអាចបន្តរស់នៅដោយពឹងលើឪពុកម្តាយបែបនេះតទៅទៀតបានទេ
ហើយការរស់នៅតាមរបៀបរបស់លោក នៅអ៊ីតាលីនេះ ថ្វីដ្បិតតែវាជាដំណើរជីវិតដ៏រីករាយមួយ
ហើយលោកក៏អាចកើនចំណេះដឹងច្រើនជាងកាលពីរៀននៅសាលាទៅទៀត ក៏ប៉ុន្តែ វាមិនអាចផ្តល់ឱកាស
ក្នុងការស្វែងរកការងារធ្វើ ដើម្បីបានលុយមកចិញ្ចឹមជីវិតបាននោះដែរ។
ក្រោយពីបានគិតពិចារណាយ៉ាងល្អិតល្អន់ អាញ់ស្តាញ់ក៏បានកំណត់ក្នុងចិត្តថានឹងចាប់យកអាជីពជាសាស្រ្តាចារ្យ
ខាងរូបវិទ្យា ក៏ប៉ុន្តែ ដើម្បីអាចធ្វើជាសាស្រ្តាចារ្យបាន លោកចាំបាច់ត្រូវតែត្រឡប់ទៅចូលរៀននៅសាលាវិញ។
អាញ់ស្តាញ់ចូលចិត្តសាលានៅអ៊ីតាលី តែលោកមានចំណោទខាងភាសា។ ដូច្នេះហើយទើបលោកសម្រេចចិត្តទៅរៀន
នៅស្វ៊ីស ដែលជាសាលាមានផ្នត់គំនិតសេរីនិយមប្រហាក់ប្រហែលនឹងអ៊ីតាលី តែល្អត្រង់និយាយភាសាអាល្លឺម៉ង់។
អាញ់ស្តាញ់បានសន្យាជាមួយឪពុកម្តាយថានឹងខិតខំរៀនដោយខ្លួនឯង
នៅផ្ទះ ដើម្បីប្រឡងចូលរៀននៅសាលាប៉ូលីតិចនិចក្រុងហ្ស៊ូរិច ដែលជាសកលវិទ្យាល័យដ៏ល្បីល្បាញមួយខាងផ្នែកវិស្វកម្ម
និងវិទ្យាសាស្រ្តទូទៅ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការប៉ុនប៉ងប្រឡងចូលសាលាប៉ូលីតិចនិចនេះត្រូវទទួលបរាជ័យ
ដោយនៅក្នុងការប្រឡង នៅឆ្នាំ១៨៩៥ អាញ់ស្តាញ់បានពិន្ទុល្អតែខាងគណិតវិទ្យា
និងរូបវិទ្យា ចំណែកឯមុខវិជ្ជាផ្សេងទៀតធ្លាក់ទាំងអស់។
 |
| អគារសាលាប៉ូលីតិចនិចហ្ស៊ូរិច (ស្វីស) ដែលអាញ់ស្តាញ់រៀនបានសញ្ញាបត្រជាសាស្ត្រាចារ្យរូបវិទ្យា នៅឆ្នាំ១៩០០ |
ទោះជាយ៉ាងណា អាញ់ស្តាញ់ក៏មិនសុខចិត្តបោះបង់ការព្យាយាមតែត្រឹមនោះដែរ
ដោយបានទៅរៀនត្រៀមមួយឆ្នាំ មុននឹងត្រឡប់មកប្រឡងម្តងទៀត នៅឆ្នាំ១៨៩៦ ហើយបានជាប់ចូលរៀនសាលាប៉ូលីតិចនិចហ្ស៊ូរិច។
នៅក្នុងអំឡុងពេលជាមួយគ្នានោះ អាញ់ស្តាញ់បានសម្រេចចិត្តបោះបង់ចោលសញ្ជាតិអាល្លឺម៉ង់
ដែលជាសញ្ជាតិកំណើត ហើយដាក់ពាក្យសុំសញ្ជាតិស្វ៊ីស។ សញ្ជាតិស្វ៊ីស ដែលអាញ់ស្តាញ់ទទួលបាន
នៅឆ្នាំ១៩០១ ក្រោយពីបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់សកលវិទ្យាល័យ។
នៅសាលាប៉ូលីតិចនិកក្រុងហ្ស៊ូរិច អាញ់ស្តាញ់បានបង្កើតនូវទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយមិត្តរួមថ្នាក់
ម្នាក់មានដើមកំណើតមកពីស៊ែរប៊ី គឺ មីឡេវ៉ា ម៉ារីច ដែលជាសិស្សស្រីតែម្នាក់គត់នៅក្នុងថ្នាក់
តែជាសិស្សដ៏ពូកែម្នាក់។ អាញ់ស្តាញ់ និង មីឡេវ៉ា ម៉ារីច
ចំណាយពេលច្រើនរៀនជាមួយគ្នា ជជែកដេញដោលគ្នាពីរូបវិទ្យា ហើយបន្តិចម្តងៗ ភាពជិតស្និទ្ធិនៅក្នុងទំនាក់ទំនងក្នុងការសិក្សាក៏បានរាលដាលទៅជា
ទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ខ្លួន។ អ្នកទាំងពីរចាប់ចិត្តស្រឡាញ់គ្នា ហើយសន្យាថានឹងរៀបការនឹងគ្នា
នៅក្រោយពេលបញ្ចប់ការសិក្សា។
នៅឆ្នាំ១៩០០ ក្នុងវ័យ ២១ឆ្នាំ
អាញ់ស្តាញ់បានប្រឡងជាប់ ទទួលសញ្ញាបត្រជាសាស្រ្តចារ្យខាងរូបវិទ្យា។ នេះគួរតែជាការបើកទំព័រជីវិតដ៏មានសុភមង្គលមួយសម្រាប់អាញ់ស្តាញ់។
អាញ់ស្តាញ់មានគូស្នេហ៍, មានសញ្ញាបត្រក្នុងដៃ, អាចចាប់អាជីពជាសាស្រ្តាចារ្យទៅតាមក្តីស្រមៃ
និងអាចរៀបការសាងគ្រួសារជាមួយគូស្នេហ៍... ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីៗមិនបានដំណើរការទៅតាមក្តីបំណងទាំងអស់នេះទេ។
ក្នុងរយៈពេលប្រមាណជាជិត២ឆ្នាំចាប់តាំងពីបញ្ចប់ការសិក្សា អាញ់ស្តាញ់ដាក់ពាក្យសុំបង្រៀននៅគ្រប់កន្លែង
ក៏ប៉ុន្តែ គ្មានសាលាណាមួយទទួលឲ្យអាញ់ស្តាញ់ធ្វើជាសាស្រ្តាចារ្យនោះទេ។
អាញ់ស្តាញ់ក្លាយជាអ្នកអត់ការងារធ្វើដើរទាត់ខ្យល់
ហើយក្រុមគ្រួសារដែលកំពុងឆ្លងកាត់បញ្ហាក្នុងការរកស៊ីផងនោះក៏មិន អាចផ្ញើលុយកាក់មកជួយបាន។
អាញ់ស្តាញ់ត្រូវធ្លាក់ក្នុងសភាពតោកយ៉ាកសុខភាពធ្លាក់ចុះទន់ខ្សោយ
ហើយសូម្បីតែលុយបង់ថ្លៃឈ្នួលផ្ទះ ក៏មិនមានផង កុំថាឡើយដល់មានលុយទៅរៀបការ
និងចិញ្ចឹមគ្រួសារ។
អាញ់ស្តាញ់ចាប់ផ្តើមអស់សង្ឃឹមក្នុងជីវិត
ហើយនៅក្នុងសំបុត្រខ្លះដែលផ្ញើទៅក្រុមគ្រួសារដែលនៅអ៊ីតាលី អាញ់ស្តាញ់ថែមទាំងបានសរសេរថា
លោកមិនគួរនឹងចាប់កំណើតនៅលើលោកនេះទេ ពីព្រោះថា
ជីវិតរបស់លោកគឺគ្មានន័យអ្វីទាំងអស់។
ទុក្ខជាន់លើទុក្ខ! នៅក្នុងពេលដែលអាញ់ស្តាញ់កំពុងតែប្រឈមមុខនឹងភាពអត់ការងារធ្វើ
និងជីវភាពតោកយ៉ាក ឪពុករបស់អាញ់ស្តាញ់ក៏ស្រាប់តែទទួលមរណភាព ដោយជំងឺគាំងបេះដូង
ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យខ្សែជីវិតរបស់អាញ់ស្តាញ់កាន់តែត្រូវកណ្តោចកណ្តែង ថែមមួយកម្រិតទៀត។
ប្រឈមមុខនឹងជីវភាពតោកយ៉ាក អាញ់ស្តាញ់ក៏សម្រេចចិត្តបោះបង់ក្តីបំណងចង់ធ្វើជាសាស្រ្តាចារ្យ
រូបវិទ្យា ហើយសុខចិត្តទទួលយកការងារជាជំនួយការបច្ចេកទេស នៅឯការិយាល័យចុះបញ្ជីប្រកាសនីយបត្រតក្កកម្ម
(Swiss Patent Office) ដែលជាស្ថាប័នរដ្ឋស្វីស
ទទួលបន្ទុកត្រួតពិនិត្យ និងចុះបញ្ជីការពារសិទ្ធិលើរូបមន្តវិទ្យាសាស្រ្ត ឬការច្នៃប្រឌិតថ្មីៗណាមួយ
ទៅតាមការស្នើសុំរបស់ម្ចាស់ស្នាដៃ។ វាមិនមែនជាអាជីពក្នុងក្តីស្រមៃរបស់អាញ់ស្តាញ់នោះទេ
តែទោះជាយ៉ាងណាវាក៏ជាការងារ ដែលអាចផ្តល់ប្រាក់ខែគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងផ្គត់ផ្គង់ជីវភាព
និងអាចចិញ្ចឹមគ្រួសារបាន។
ក្រោយពីបានការងារធ្វើ
អាញ់ស្តាញ់បានរៀបការជាមួយមីឡេវ៉ា ម៉ារីច នៅឆ្នាំ១៩០៣
ជាមួយនឹងចំណងដៃកូនប្រុសទីមួយ នៅឆ្នាំ១៩០៤ មុននឹងកើតបានកូនប្រុសទីពីរ
៦ឆ្នាំក្រោយមកទៀត៕
អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់ (១៨៧៩-១៩៥៥)
អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់
ធ្លាប់ជាក្មេងរៀនមិនបានលទ្ធផលល្អ រហូតត្រូវសាលាដេញចេញ តែបានក្លាយជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តដែលទទួលរង្វាន់ណូបែលខាងរូបវិទ្យា, ជាសកម្មជនសន្តិភាពនិយម តែបានបង្កើតទ្រឹស្តី ដែលនាំទៅដល់ការផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ
ដែលជាអាវុធប្រល័យលោក... នេះគឺជាប្រវត្តិនៃដំណើរជីវិតរបស់អ្នកប្រាជ្ញដ៏ធំបំផុតមួយក្នុង ប្រវត្តិសាស្រ្ត ចាប់តាំងពីក្រោយសម័យកាលអ៊ីសាក់
ញូតុន។
អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់ កើតនៅថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ១៨៧៩
នៅទីក្រុងអ៊ូម (Ulm) ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ តែធំដឹងក្តីនៅក្នុងទីក្រុងមុយនិច។ អនាគតអ្នកប្រាជ្ញដ៏ល្បីមួយនេះ កើតមកមិនមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីឲ្យលើសពីក្មេងដទៃទៀតនោះទេ គឺមានតែផ្ទុយទៅវិញ។
អាញ់ស្តាញ់ជាក្មេងដែលក្រចេះនិយាយ រហូតធ្វើឲ្យឪពុកម្តាយព្រួយបារម្ភខ្លាំង
ហើយនាំយកទៅជួបគ្រូពេទ្យ។
ទាល់តែដល់អាយុ ៣ ទៅ ៤ឆ្នាំ
ទើបអាញ់ស្តាញ់ចេះនិយាយ។
 |
| លោកអាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់ (Albert Einstein) អ្នកប្រាជ្ញដ៏ល្បីនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី២០ |
នៅវ័យកុមារ នៅក្នុងពេលដែលក្មេងៗស្របាលគ្នានៅសម័យនោះ ចូលចិត្តលេងច្បាំងគ្នា អាញ់ស្តាញ់វិញ
ចូលចិត្តលេងសង់ផ្ទះ ជាពិសេស
សង់ផ្ទះជាច្រើនជាន់ដោយប្រើសន្លឹកបៀរ
ហើយចូលចិត្តនៅតែឯង អង្គុយសញ្ជប់សញ្ជឹង និងស្រមើស្រមៃ។
នៅក្នុងការស្រមើស្រមៃនេះ
អាញ់ស្តាញ់ចូលចិត្តគិតពីអ្វីៗដែលហួសពីការមើលឃើញដោយភ្នែក, ពីអ្វីៗដែលគេពិបាកនឹងពន្យល់ ហើយក្រោយមក ទម្លាប់គិតស្រមើស្រមៃនេះក៏ក្លាយទៅជាវិធីសាស្រ្តមួយ ក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់អាញ់ស្តាញ់។ វិធីសាស្រ្តសិក្សាដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “ការធ្វើពិសោធន៍ដោយគិតក្នុងចិត្ត) ” Thought Experiment)។
គ្រឿងលេងមួយទៀត ដែលទាក់ទាញអារម្មណ៍អាញ់ស្តាញ់យ៉ាងខ្លាំងដែរកាលពីក្មេង គឺត្រីវិស័យ ដែលអាញ់ស្តាញ់បានទទួលជាអំណោយពីឪពុក តាំងពីពេលមានអាយុទើបនឹងបាន ៤ ទៅ ៥ឆ្នាំ។ អាញ់ស្តាញ់មានការចម្លែកក្នុងចិត្តយ៉ាងខ្លាំង នៅពេលដែលមើលឃើញទ្រនិចត្រីវិស័យតែងតែចង្អុលទៅទិសដៅមួយជាប់ជានិច្ច គឺទិសខាងជើង។ អាញ់ស្តាញ់សាកល្បងគ្រប់មធ្យោបាយ ដោយយកត្រីវិស័យទៅដាក់ពីកន្លែងមួយ ទៅកន្លែងមួយ
ទាំងដាក់ផ្កាប់ ឬផ្ងា ឬក៏ចាប់បង្វិលយ៉ាងណា ក៏ទ្រនិចរបស់វានៅតែត្រឡប់មករកកន្លែងដើម
គឺចង្អុលទៅទិសខាងជើង។
អាញ់ស្តាញ់ឆ្ងល់ខ្លាំងណាស់
ក៏សួរទៅឪពុកថា តើហេតុអ្វីបានជាទ្រនិចត្រីវិស័យតែងតែចង្អុលទៅទិសតែមួយបែបនេះ? ឪពុករបស់អាញ់ស្តាញ់បានពន្យល់ថា ផែនដីយើង គឺប្រៀបបាននឹងដែកឆក់ដ៏ធំមួយ ដែលមានកម្លាំងម៉ាញេទិកទាញទ្រនិចត្រីវិស័យឲ្យចង្អុលទៅទិសខាងជើង។ អាញ់ស្តាញ់កាន់តែមានភាពអស្ចារ្យក្នុងចិត្តខ្លាំងឡើងថែមទៀត នៅពេលដែលដឹងថា
នៅជុំវិញខ្លួនយើងមានកម្លាំងដ៏ចម្លែកមួយ ដែលយើងមើលមិនឃើញ
តែមានឥទ្ធិពលអាចបង្វិលទ្រនិចត្រីវិស័យបាន។
អនុស្សាវរីយ៍ជាមួយនឹងត្រីវិស័យបានបន្តដក់ជាប់ក្នុងគំនិតរបស់ អាញ់ស្តាញ់ រហូតដល់វ័យចំណាស់ក៏លោកនៅតែចងចាំ
ហើយបានសរសេររំឭកថា គឺចេញពីត្រីវិស័យនេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យលោកមានគំនិតដក់ជាប់មករហូតថា នៅពីខាងក្រោយអ្វីៗដែលយើងមើលឃើញដោយភ្នែក គឺមានអ្វីៗជាច្រើនទៀតដែលយើងមើលមិនឃើញ។
ក្រៅពីកម្លាំងម៉ាញេទិក នៅមានកម្លាំងអរូបិយមួយទៀត ដែលទាក់ទាញអារម្មណ៍អាញ់ស្តាញ់តាំងពីក្មេងមកដែរ
គឺអគ្គិសនី។ ឪពុករបស់អាញ់ស្តាញ់ គឺជាវិស្វករ ហើយរួមជាមួយនឹងឪពុកមារបស់អាញ់ស្តាញ់ ពួកគាត់បានបង្កើតជាសហគ្រាសមួយ
ដែលមានជំនាញខាងគ្រឿងអគ្គិសនី។
អាញ់ស្តាញ់មានការអស្ចារ្យក្នុងចិត្តចំពោះចរន្តអគ្គិសនី… វាជារបស់ដែលគេមិនអាចមើលឃើញ តែមានអំណាចខ្លាំងអស្ចារ្យ ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នា ក៏ពោរពេញទៅដោយគ្រោះថ្នាក់។ អាញ់ស្តាញ់ក៏មានចម្ងល់យ៉ាងច្រើនផងដែរទាក់ទងនឹងអគ្គិសនី ដោយចោទជាសំណួរយ៉ាងច្រើន មិនចេះចប់មិនចេះហើយ
ចំពោះឪពុក និងឪពុកមា។ តើអគ្គិសនីធ្វើឡើងពីអ្វី? មានល្បឿនលឿនប៉ុណ្ណា? តើគេមានវិធីអាចមើលវាឃើញដែរទេ? ។ល។ និង ។ល។
អាញ់ស្តាញ់កើតក្នុងត្រកូលជ្វីហ្វ តែមិនមែនជាអ្នកគោរពប្រតិបត្តិតាមសាសនានិងទំនៀមទម្លាប់ជ្វីហ្វ នោះទេ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ អាញ់ស្តាញ់ត្រូវបានឪពុកម្តាយចុះឈ្មោះឲ្យចូលរៀននៅសាលាបឋមសិក្សា កាតូលិក ដោយយល់ថា ជាសាលាដែលមានគុណភាព។
ការសិក្សារបស់អាញ់ស្តាញ់នៅថ្នាក់បឋមសិក្សាបានប្រព្រឹត្តទៅដោយ រលូន ដោយគ្មានចោទជាបញ្ហាអ្វីនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីៗចាប់ផ្តើមប្រែប្រួល
នៅពេលចូលថ្នាក់អនុវិទ្យាល័យ។
គ្រូរបស់អាញ់ស្តាញ់មិនចូលចិត្តអាញ់ស្តាញ់ដែលចូលចិត្តសួរដេញដោលច្រើន ហួសហេតុ ហើយជាពិសេស គឺសួរពីរឿងដែលហួសពីកម្មវិធីសិក្សា ឬក្រៅកម្មវិធីសិក្សា។ ចំណែកឯអាញ់ស្តាញ់វិញ
ក៏មិនចូលចិត្តសាលា៖ មិនចូលចិត្តទាំងការតម្រូវឲ្យស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋាន និងវិន័យតឹងតែងដូចសាលាទាហាន, មិនចូលចិត្តទាំងបរិយាកាសជុំវិញ ដោយសារតែអាញ់ស្តាញ់មានគំនិតខុសគេ
មានចំណាប់អារម្មណ៍ និងចំណូលចិត្តខុសគេ ពិបាកក្នុងការរាប់អានមិត្ត
និងជាពិសេស គឺអាញ់ស្តាញ់មិនចូលចិត្តការបង្រៀន
ដែលតម្រូវឲ្យមានការអាន
និងទន្ទេញចាំមាត់ និងទាមទារឲ្យសិស្សគោរពតាមយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវសេចក្តីបង្រៀនរបស់ គ្រូ ដោយមិនបើកចំហឲ្យមានការចោទសួរ ឬជជែកដេញដោល។
បន្តិចម្តងៗ
អាញ់ស្តាញ់ក៏មានការសោះល្វើយក្នុងការរៀនសូត្រ លើកលែងតែមុខវិជ្ជាមួយ
ដែលអាញ់ស្តាញ់ចូលចិត្តជាងគេ គឺគណិតវិទ្យា ដោយសារតែវាជាមុខវិជ្ជាមួយ
ដែលទាមទារឲ្យមានការត្រិរិះពិចារណា ហើយមិនចេះតែអាន និងទន្ទេញចាំមាត់។
នៅពេលអាញ់ស្តាញ់មានអាយុ ១៦ឆ្នាំ
ដោយសារតែមុខជំនួញរបស់ឪពុក
ក្រុមគ្រួសាររបស់អាញ់ស្តាញ់បានរើចេញពីអាល្លឺម៉ង់ទៅរស់នៅអ៊ីតាលី ក៏ប៉ុន្តែ
ឪពុករបស់អាញ់ស្តាញ់ដែលមានក្តីស្រមៃចង់ឲ្យកូនក្លាយជាវិស្វករ ក៏បានទុកឲ្យអាញ់ស្តាញ់បន្តការរៀនសូត្រនៅទីក្រុងមុយនិច តែម្នាក់ឯង។
ការបែកពីក្រុមគ្រួសារបានធ្វើឲ្យអាញ់ស្តាញ់មានភាពកណ្តោចកណ្តែង ហើយរួមជាមួយនឹងការមិនចូលចិត្តសាលាស្រាប់
អាញ់ស្តាញ់ក៏រៀនលែងចូល
ហើយជារឿយៗ តែងតែរងទណ្ឌកម្ម
ដោយការធ្វើល្មើសនឹងវិន័យសាលា។
អាញ់ស្តាញ់មានផ្នត់គំនិតមួយថា
ការស្តាប់តែតាមបញ្ជាគ្រូ
ឬគោរពតាមតែវិន័យដោយមិនគិតពិចារណា វាគឺជាសត្រូវដ៏ធំបំផុតនៃការស្វែងរកសេចក្តីពិត។
នៅទីបំផុត អាញ់ស្តាញ់ក៏ត្រូវគេបណ្តេញចេញពីសាលាឈប់ឲ្យរៀនតទៅទៀត។
ការបណ្តេញចេញពីសាលា
បើទោះបីជាសាលាដែលអាញ់ស្តាញ់មិនចូលចិត្ត តែវាជាបទពិសោធន៍ដ៏ជូរចត់មួយ
សម្រាប់អាញ់ស្តាញ់។ អាញ់ស្តាញ់ខឹងនឹងគ្រូ ព្រមទាំងមានភាពអាម៉ាស់ និងខកចិត្តចំពោះខ្លួនឯង
ដែលទទួលបរាជ័យនៅសាលា។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុងពេលជាមួយគ្នា អាញ់ស្តាញ់ក៏សប្បាយចិត្តដែរ... សប្បាយចិត្តនឹងបានទៅរស់នៅជួបជុំគ្រួសារនៅអ៊ីតាលី៕
ញូតុន៖ រវាងភាពឆ្លាតវៃខាងប្រាជ្ញា និងភាពផុយស្រួយ ខាងផ្លូវចិត្ត
អ៊ីសាក់ ញូតុន ចាប់កំណើតឡើងជាទារកដែលកើតមិនគ្រប់ខែ មានសុខភាពផុយស្រួយ
រហូតធ្វើឲ្យម្តាយគិតថាប្រហែលជាមិនអាចរស់ ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុតទៅ ញូតុនមិនត្រឹមតែអាចរស់នៅមានសុខភាពល្អរហូតដល់ចាស់ប៉ុណ្ណោះទេ
តែរស់នៅក្នុងជីវិតដែលពោរពេញទៅដោយភាពជោគជ័យ និងមានឈ្មោះជាអ្នកប្រាជ្ញគ្មានពីរលើលោក។
ក៏ប៉ុន្តែ ព្រមជាមួយនឹងភាពមាំមួនខាងសុខភាពផ្លូវកាយ និងភាពឈ្លាសវៃខាងសុខភាពផ្លូវបញ្ញា
ញូតុនគឺជាមនុស្សដែលមានបញ្ហាច្រើនខាងផ្លូវចិត្ត។ ភាពផុយស្រួយខាងផ្លូវចិត្ត
ដែលកើតឡើង ដោយសារតែការឆ្លងកាត់ជីវិតកុមារភាពដែលខ្វះភាពកក់ក្តៅពីឪពុកម្តាយ
ផង និងដោយសារតែការចំណាយពេលច្រើនហួសហេតុក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ។
នៅពេញក្នុងមួយជីវិតរបស់ញូតុន
គេដឹងថា ញូតុនធ្លាប់មានបញ្ហាផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងតិចចំនួនពីរលើក។ វិបត្តិផ្លូវចិត្តដែលគេតែងតែលើកយកមកនិយាយច្រើនជាងគេ
គឺនៅក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៦៩២-១៦៩៣។ នៅមុនពេលនោះ ញូតុនបានចំណាយពេលច្រើន
ស្នាក់នៅក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍ ជាពិសេស នៅក្រោយពេលដែលត្រូវបានក្លាយជាសមាជិកសភាអង់គ្លេស។
 |
| សៀវភៅ Principia Mathematica របស់ញូតុន ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃរូបវិទ្យា |
នៅក្នុងពេលស្នាក់នៅទីក្រុងឡុងដ៍នោះហើយ ដែលញូតុនបានជួបទស្សនវិទូដ៏ល្បីល្បាញក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត
គឺចន ឡុក (John Locke)។ អ្នកប្រាជ្ញទាំងពីរចូលចិត្តទ្រឹស្តីគ្នាទៅវិញទៅមក គោរពគ្នាទៅវិញទៅមក
ហើយចន ឡុក បានក្លាយជាមិត្តដ៏ជិតស្និទ្ធ និងដ៏កម្រមួយរបស់ញូតុន។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៦៩២ ចន ឡុក បានសង្កេតឃើញភាពមិនប្រក្រតីកើតឡើង
នៅក្នុងឥរិយាបថរបស់ញូតុន។ ញូតុនលែងជួបជជែក
និងចែកចាយទ្រឹស្តីរបស់លោកជាមួយនឹងចន ឡុក ដូចដែលធ្លាប់ធ្វើកាលពីមុន
ហើយកាន់តែចម្លែកជាងនេះទៅទៀត ចន ឡុក បានទទួលសំបុត្រពីញុតុន
ដែលសរសេររឿងចម្លែកៗ រួមមានដូចជាការចោទចន ឡុក ថា មានគម្រោងធ្វើបាបលោក
ជាដើម។ តាមការពិត នៅពេលនោះ ញូតុនកំពុងឆ្លងកាត់នូវជំងឺផ្លូវចិត្តដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ
ហើយវិបត្តិផ្លូវចិត្តនេះបានអូសបន្លាយពេលប្រមាណជា ១៨ខែ ទើបញូតុនបានជាសះស្បើយមកវិញ។
ក្រោយពីជាពីជម្ងឺផ្លូវចិត្ត ញូតុនត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលតែងតាំងឲ្យធ្វើជាអ្នកចាត់ចែងខាង
បោះពុម្ពលុយ ដែលជាមុខតំណែងមួយ ទទួលបានប្រាក់ខែយ៉ាងច្រើនជាងកាលពីពេលធ្វើជាសាស្រ្តាចារ្យ។
តាមការពិត
បើគេពិនិត្យមើលជារួមក្នុងជីវិតរបស់ញូតុន ក្រៅតែពីបញ្ហាស្មុគស្មាញក្នុងគ្រួសារពីកុមារភាព
និងវិបត្តិផ្លូវចិត្ត ញូតុនមានជីវិតប្រកបដោយភាពរុងរឿង មានទាំងកេរ្តិ៍ឈ្មោះ
កិត្តិយស ឋានៈ និងទ្រព្យសម្បត្តិ។ បើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងកាលីលេ ដែលជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តមានគំនិតបដិវត្តន៍ផ្ទុយពីគំនិតចាស់បុរាណ
និងផ្ទុយពីការបង្រៀនរបស់សាសនាកាតូលិកដូចគ្នា ជីវិតរបស់ញូតុន គឺខុសគ្នាស្រឡះដូចមេឃនិងដី
ពីជីវិតរបស់កាលីលេ។ ញូតុនមិនត្រឹមតែមិនត្រូវបានគេផ្តន្ទាទោសជាអ្នកប្រឆាំងនឹងសាសនា
នោះទេ តែត្រូវបានគេគោរពទាំងនៅក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស ទាំងក្នុងចំណោមអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត
និងខាងនយោបាយ។
 |
| លោកអ៊ីសាក់ ញូតុន នៅក្នុងវ័យចំណាស់ |
ញូតុនបានធ្វើជាសមាជិកសភា ធ្វើជាអ្នកគ្រប់គ្រងការបោះពុម្ពលុយរបស់អង់គ្លេស
បានធ្វើជាប្រធានបណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្តអង់គ្លេស និងជាសមាជិកកិត្តិយសនៃបណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្តបារាំង។
នៅឆ្នាំ១៧០៥ ញូតុនត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រិយអង់គ្លេសប្រទានគ្រឿងឥស្សរិយយសថ្នាក់
ខ្ពស់មួយ ហើយអ៊ីសាក់ ញូតុន បានទទួលងារជា ស័រ អ៊ីសាក់ ញូតុន (Sir Isaac Newton)។
ញូតុនទទួលមរណភាព នៅថ្ងៃទី២០
ខែមីនា ឆ្នាំ១៧២៧ ក្នុងជន្មាយុ ៨៥ឆ្នាំ។ សពរបស់ញូតុនត្រូវបានគេយកទៅបញ្ចុះ
នៅឯវិហារវេសមីនស្ទ័រ (Westminster
Abbey) ស្ថិតនៅក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍ ទល់មុខ Big Ben និងវិមានសភាអង់គ្លេសបច្ចុប្បន្ន។ វិហារវេសមីនស្ទ័រជាទូទៅត្រូវបានគេយកធ្វើជាទីកន្លែងសម្រាប់
ស្តេចឡើងគ្រងរាជ្យ និងជាទីបញ្ចុះសពព្រះមហាក្សត្រ និងរាជវង្សានុវង្សរបស់អង់គ្លេស។
ញូតុនគឺជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តទីមួយ ដែលត្រូវបានគេផ្តល់កិត្តិយស
ឲ្យបញ្ចុះសពនៅទីនោះ។
សម្រាប់អ្នកប្រវត្តិសាស្រ្ត
និងអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តជាទូទៅ មរតកដែលញូតុនបានបន្សល់ទុកសម្រាប់វិទ្យាសាស្រ្តសម័យទំនើប
គឺមានតម្លៃកាត់ថ្លៃមិនបាន។ ច្បាប់នៃចលនា, កម្លាំងទំនាញសកល, វិធីសាស្រ្តគណនាឌីហ្វេរ៉ង់ស្យេលនិងអាំងតេក្រាល,
អុបទិក ពន្លឺនិងពណ៌... ទាំងអស់នេះ សុទ្ធសឹងជាទ្រឹស្តីសំខាន់ៗ
ដែលញូតុនបានបន្សល់ទុក ហើយដែលបាននាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរ មិនត្រឹមតែចំណេះដឹងខាងផ្នែកទ្រឹស្តីនៃវិទ្យាសាស្រ្ត
និងការយល់ដឹងរបស់មនុស្សចំពោះបាតុភូតធម្មជាតិតែប៉ុណ្ណោះទេ តែក៏បាននាំមកនូវការរីកចម្រើនយ៉ាងច្រើនផងដែរ
ចំពោះបច្ចេកវិទ្យានៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្សជាទូទៅ។
មនុស្សនៅក្នុងជំនាន់ញូតុន និងនៅក្នុងរយៈពេលរាប់រយឆ្នាំក្រោយៗមកទៀត
ចាត់ទុកញូតុនថាជាអ្នកប្រាជ្ញដែលមានប្រាជ្ញាញាណកំពូលស្ទើរដូចព្រះ, ជាអ្នកដែលមានចំណេះដឹងស្ទើរគ្មានដែនកំណត់។
រហូតប្រមាណជា ២០០ឆ្នាំក្រោយមក ទើបទ្រឹស្តីរបស់ញូតុនត្រូវបានសើរើ
និងកែតម្រូវ ដោយអ្នកប្រាជ្ញថ្មីមួយរូបទៀត គឺអាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់។ ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់ញូតុន
នេះប្រហែលមិនមែនជារឿងដែលគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលទេ ពីព្រោះថា
ញូតុនខ្លួនឯងផ្ទាល់ធ្លាប់បានលើកឡើងថា “ខ្ញុំមិនដឹង ថាតើមនុស្សម្នាទូទៅចាត់ទុកខ្ញុំជាមនុស្សបែបណានោះទេ
តែសម្រាប់ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំប្រៀបដូចជាកូនក្មេងម្នាក់ ដែលកំពុងលេងនៅលើឆ្នេរសមុទ្រ
ហើយក៏អាចរកឃើញដុំគ្រួស ឬសម្បកខ្យងដ៏ស្រស់ស្អាតខុសពីធម្មតាមួយដុំ ក្នុងពេលដែលនៅចំពោះមុខខ្ញុំ
មានមហាសាគរដ៏ធំល្វឹងល្វើយ ដែលបង្កប់នូវវត្ថុកាន់តែស្រស់ស្អាតយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ផ្សេងទៀត
មិនទាន់ត្រូវបានរកឃើញនៅឡើយ”។
ចំពោះអ្នកប្រាជ្ញដែលជារៀមច្បងជំនាន់មុនវិញ ញូតុនក៏បានបង្ហាញនូវការគោរពយ៉ាងច្រើនផងដែរ
ទាំងចំពោះអ្នកប្រាជ្ញដែលបានបង្កើតទ្រឹស្តី ដែលញូតុនខ្លួនឯងយល់ថាមានការខ្វះចន្លោះច្រើននៅឡើយក៏ដោយ។
ផ្នត់គំនិតបែបនេះត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញតាមរយៈសម្តីមួយឃ្លារបស់ ញូតុន
ដែលគេត្រូវបានគេកត់ចំណាំទុកមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន៖ “ខ្ញុំអាចមើលឃើញបានឆ្ងាយជាងអ្នកផ្សេង
គឺដោយសារតែខ្ញុំឈរនៅលើស្មាយក្ស” ដែលមានអត្ថន័យជារួមថា ការណ៍ដែលលោកអាចសិក្សារហូតឈានទៅដល់ការបង្កើត
ទ្រឹស្តីវិទ្យាសាស្រ្តជាច្រើនបាន គឺដោយសារតែលោកឈរលើទ្រឹស្តីដែលអ្នកផ្សេងបានរកឃើញ៕
ញូតុន៖ រវាងភាពល្បីល្បាញ និងភាពចម្រូងចម្រាស
ញូតុនត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ្នកប្រាជ្ញដែលមានជំនាញខាងផ្នែក វិទ្យាសាស្រ្តជាទូទៅ
ហើយបានបង្កើតស្នាដៃជាច្រើន នៅក្នុងផ្នែកខុសៗគ្នា ទាំងខាងគណិតវិទ្យា
(ដូចជា ការបង្កើតទ្រឹស្តីទាក់ទងនឹងការគណនាឌីហ្វេរ៉ង់ស្យែលនិងអាំងតេក្រាល) ខាងផ្នែកអុបទិក
(ជាពិសេស ការបង្កើតតេឡេស្កុបប្រភេទថ្មី និងការសិក្សាទៅលើពណ៌និងពន្លឺ) និងទាំងខាងផ្នែករូបវិទ្យានិងតារាសាស្រ្ត។
ស្នាដៃរបស់ញូតុនដែលត្រូវបានគេស្គាល់ច្រើនជាងគេ គឺទាក់ទងនឹងកម្លាំងទំនាញសកល
និង “ច្បាប់នៃចលនា”។ ច្បាប់នៃចលនាដែលមានមូលដ្ឋានគ្រឹះចេញពីទ្រឹស្តីរបស់កាលីលេត្រូវ
បានញូតុនយកមកសិក្សាលម្អិតហើយបង្កើតជាទ្រឹស្តីសំខាន់ៗចំនួន៣។
ទ្រឹស្តីទី១កំណត់ថា វត្ថុមួយដែលនៅនឹងថ្កល់គ្មានចលនានឹងនៅតែបន្តស្ថិតនៅនឹងថ្កល់
គ្មានចលនា ហើយវត្ថុដែលមានចលនានឹងនៅតែបន្តមានចលនានៅក្នុងទិសដៅនិងល្បឿន
ដដែល លុះត្រាតែមានអន្តរាគមន៍ពីកម្លាំងមកពីខាងក្រៅ។ ទ្រឹស្តីទី២កំណត់ថា
កម្លាំងគឺស្មើនឹងម៉ាសគុណនឹងសន្ទុះ។ ចំណែកឯទ្រឹស្តីទី៣កំណត់ថា រាល់កម្លាំងនៃវត្ថុមួយទៅលើវត្ថុណាមួយផ្សេងទៀត
គឺតែងតែមានប្រតិកម្មជាកម្លាំងស្មើគ្នាតបមកវិញ។
ទ្រឹស្តីអស់ទាំងនេះត្រូវបានញូតុនចងក្រងជាសៀវភៅ ដែលមានចំណងជើងថា Principia ហើយចេញផ្សាយជាលើកដំបូង នៅឆ្នាំ១៦៨៧។
ក្រោយពីមានការចេញផ្សាយសៀវភៅ Principia នេះហើយ ដែលកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ញូតុនចាប់ផ្តើមល្បីរន្ទឺ
នៅក្នុងចំណោមអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត ទាំងនៅក្នុងប្រទេសអង់គ្លេស និងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។
នៅឆ្នាំ១៦៨៩ ញូតុនត្រូវបានក្លាយជាសមាជិកសភាអង់គ្លេស ហើយនៅឆ្នាំ១៧០៣ត្រូវបានតែងតាំងជាប្រធានបណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្ត
អង់គ្លេស (The Royal
Society) និងជាសមាជិកកិត្តិយសនៃបណ្ឌិតវិទ្យាសាស្រ្តវិទ្យាសាស្រ្តបារាំង។
ព្រមជាមួយនឹងភាពល្បីល្បាញនេះ ជីវិតរបស់ញូតុនក៏ពោរពេញទៅដោយភាពចម្រូងចម្រាសយ៉ាងច្រើនផងដែរ
ជាពិសេស គឺជម្លោះជាមួយនឹងអ្នកប្រាជ្ញផ្សេងទៀត។ ជម្លោះដ៏ខ្លាំងក្លាជាងគេ ហើយដែលជាបញ្ហាចម្រូងចម្រាសតាមជាប់នឹងជីវិតរបស់ញូតុន
ព្រមទាំងដក់ជាប់នឹងប្រវត្តិរបស់ញូតុនក្រោយៗមកទៀត គឺជម្លោះជាមួយ រ៉ូបឺត
ហ៊ូក (Robert Hooke) និងជម្លោះជាមួយ ហ្កតហ្វ្រីដ ឡែបនីតស៍ (Gottfried Leibnitz)។
រ៉ូបឺត ហ៊ូក
គឺជាអ្នកប្រាជ្ញអង់គ្លេស ហើយដែលគេអាចនិយាយថាជារៀមច្បងរបស់ញូតុន
ជាពិសេស នៅបណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្ត ដែលរ៉ូបឺត ហ៊ូក មានតួនាទីដ៏សំខាន់ តាំងពីមុនពេលដែលញូតុនបានចូលជាសមាជិកទៅទៀត។
 |
| លោករ៉ូបឺត ហ៊ូក អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអង់គ្លេស ដែលជាគូជម្លោះដ៏ធំរបស់ញូតុន |
នៅបណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្ត រ៉ូបឺត ហ៊ូក មានតួនាទីជាអ្នកធ្វើពិសោធន៍។ ធ្វើពិសោធន៍សម្រាប់ខ្លួនឯង
ឬធ្វើពិសោធន៍ទៅតាមសំណើរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តផ្សេងទៀត ឬក៏ធ្វើពិសោធន៍ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ទ្រឹស្តីថ្មីៗដែលគេទើបនឹង
រកឃើញ។ នៅក្នុងបរិបទនេះហើយដែលជម្លោះ រវាងរ៉ូបឺត ហ៊ូក និងញូតុន បានចាប់ផ្ទុះឡើង
នៅអំឡុងឆ្នាំ១៦៧២ នៅពេលដែលញូតុនបានចូលជាសមាជិកបណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្ត ហើយជម្លោះនេះកើតចេញដំបូង
ពីទ្រឹស្តីទាក់ទងនឹងពន្លឺ។
នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៦៦៦ ញូតុនបានចំណាយពេលសិក្សាលម្អិតទៅលើចំណាំងផ្លាតនៃពន្លឺ។
តាមរយៈការពិសោធន៍ ញូតុនបានរកឃើញថា ពន្លឺថ្ងៃ ដែលយើងមើលទៅឃើញថាមានពណ៌
ស តាមការពិតទៅ គឺផ្សំឡើងដោយពន្លឺ ដែលមានចម្រុះពណ៌គ្នា។ ប្រសិនបើគេឲ្យពន្លឺថ្ងៃចាំងកាត់តាមកែវចំណាំងផ្លាត
(Prisme) ពន្លឺនេះនឹងចាំងចេញមកវិញ
ដោយបំបែកទៅជាពណ៌ដើមរៀងៗខ្លួន ដែលមានតាំងពីពណ៌ ក្រហម លឿង បៃតង ខៀវ ស្វាយ
ពោលគឺពណ៌ឥន្ទធនូ។ តាមការពិត គឺចំណាំងផ្លាតនៃពន្លឺព្រះអាទិត្យដែលចាំងកាត់តាមតំណក់ទឹកភ្លៀង
ដែលបង្កើតទៅជាឥន្ទធនូ។
ចេញពីការសិក្សាទៅលើពណ៌ និងចំណាំងផ្លាតនៃពន្លឺនេះ ញូតុនបានរកឃើញនូវវិធីសាស្រ្តថ្មីមួយ
ដែលអាចបង្កើតតេឡេស្កុបដែលមានប្រសិទ្ធភាពល្អដាច់ឆ្ងាយជាងប្រភេទ តេឡេស្កុប
ដែលបង្កើតឡើងដោយកាលីលេ។ នៅឆ្នាំ១៦៧២ ទៅតាមសំណើរបស់បណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្តអង់គ្លេស
ញូតុនបានយកលទ្ធផលនៃការសិក្សារបស់លោកទៅដាក់បង្ហាញដល់សមាជិក ផ្សេងទៀត
ក្នុងបណ្ឌិតសភា។ នៅពេលនោះ ទ្រឹស្តីនៃពន្លឺ និងតេឡេស្កុបរបស់ញូតុនបានទទួលនូវការកោតសើរសើរពីសំណាក់អ្នក
វិទ្យាសាស្រ្តជាច្រើនផ្សេងទៀត ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ក៏មានដែរការរិះគន់។
ការរិះគន់ខ្លាំងជាងគេ គឺចេញពីរ៉ូបឺត ហ៊ូក។
រ៉ូបឺត ហ៊ូក បានបង្ហាញនូវការឯកភាពទៅលើលទ្ធផលនៃការសិក្សារបស់ញូតុនជាទូទៅ
ក៏ប៉ុន្តែ បានបង្ហាញនូវមន្ទិលសង្ស័យទៅលើភាពត្រឹមត្រូវនៃវិធីសាស្រ្តក្នុង
ការធ្វើពិសោធន៍របស់ញូតុន។ តាមការពិត នេះគឺជារឿងធម្មតា នៅក្នុងចំណោមអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត។
ក៏ប៉ុន្តែ រវាងញូតុន និងហ៊ូក ដែលសុទ្ធសឹងជាមនុស្សចិត្តស្រាល ឆេវឆាវ និងមានមោទនភាពលើខ្លួនឯងខ្លាំងដូចគ្នា
ការរិះគន់តាមលក្ខណៈធម្មតានេះ បានប្រែក្លាយជាការបោះពាក្យសម្តីដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក
ហើយរាលដាលទៅជាជម្លោះដ៏ក្តៅគគុក។
ក្រោយមកទៀត ជម្លោះនេះបានរាលដាលកាន់តែខ្លាំង ទៅដល់ប្រធានបទមួយទៀត គឺទ្រឹស្តីនៃកម្លាំងទំនាញសកល
ដែលញូតុន និងហ៊ូក បានចោទគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយម្នាក់ចោទម្នាក់ទៀតថា
លួចចម្លងស្នាដៃរបស់ខ្លួន រហូតធ្វើឲ្យអ្នកប្រាជ្ញទាំងពីរយកគ្នាជាសត្រូវអស់មួយជីវិត។
 |
| លោក ហ្កតហ្វ្រីដ ឡែបនីតស៍ (Gottfried Leibniz) អ្នកប្រាជ្ញអាល្លឺម៉ង់ ដែលមានជម្លោះជាមួយញូតុន ទាក់ទងនឹង ទាក់ទងនឹងការគណនាឌីហ្វេរ៉ង់ស្យែលនិងអាំងតេក្រាល |
ក្រៅពីជម្លោះជាមួយរ៉ូបឺត ហ៊ូក ញូតុនមានបញ្ហាដ៏សែនចម្រូងចម្រាសមួយទៀត
គឺជម្លោះជាមួយអ្នកប្រាជ្ញអាល្លឺម៉ង់ ឈ្មោះ ហ្កតហ្វ្រីដ ឡែបនីតស៍ ទាក់ទងនឹងការគណនាឌីហ្វេរ៉ង់ស្យែលនិងអាំងតេក្រាល។
ញូតុនបានធ្វើការសិក្សារហូតបង្កើតបានជាទ្រឹស្តីសំខាន់ៗទាក់ទងនឹង ប្រធានបទនេះ
នៅក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៦៦៥ដល់ឆ្នាំ១៦៦៧ ពោលគឺ ក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំដែលសកលវិទ្យាល័យបិទទ្វារដោយសារជំងឺរាតត្បាត
ហើយដែលញូតុនវិលត្រឡប់ទៅរស់នៅផ្ទះឯស្រុកស្រែ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលនោះ និងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំក្រោយៗមកទៀត
ញូតុនមិនដែលយកស្នាដៃនេះទៅចុះផ្សាយជាសាធារណៈនោះទេ។
នៅឆ្នាំ១៦៧៥ ហ្កតហ្វ្រីដ ឡែបនីតស៍ ក៏បានធ្វើការសិក្សាលើការគណនាឌីហ្វេរ៉ង់ស្យែល
និងអាំងតេក្រាលនេះដែរ ក៏ប៉ុន្តែ ខុសពីញូតុន ឡែបនីតស៍បានយកទ្រឹស្តីដែលខ្លួនបង្កើតបានទៅចុះផ្សាយជាសាធារណៈ
នៅឆ្នាំ១៦៨៤។ ចាប់ពីពេលនោះហើយ ដែលសាធារណជនចាប់ផ្តើមឮពីទ្រឹស្តីនៃការគណនាឌីហ្វេរ៉ង់ស្យែលនិង
អាំងតេក្រាល ហើយចាប់ពីពេលនោះហើយដែរដែលជម្លោះបានផ្ទុះឡើង រវាងញូតុន និងឡែបនីតស៍
ដោយចោទគ្នាពីរឿងលួចចម្លងស្នាដៃ។
មកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនិងអ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តបានទទួលស្គាល់ជាទូទៅថា
ញូតុន និងឡែបនីតស៍បានធ្វើការសិក្សានិងរកឃើញទ្រឹស្តីនៃការ គណនាឌីហ្វេរ៉ង់ស្យែលនិងអាំងតេក្រាល
ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ដោយមិនមានអ្នកណាលួចចម្លងអ្នកណានោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ កាលពីពេលនោះ
ជម្លោះរវាងញូតុន និងឡែបនីតស៍ គឺមានសភាពជូរចត់បំផុត ជាពិសេស ញូតុនដែលជាមនុស្សមិនសូវចេះទទួលការរិះគន់
និងមានស្ថានភាពផ្លូវចិត្តផុយស្រួយផងនោះ បានធ្វើការវាយប្រហារយ៉ាងធ្ងន់ៗបំផុតទៅលើឡែបនីតស៍។
ញូតុនថែមទាំងបានប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលជាប្រធានបណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្ត អង់គ្លេស
រៀបចំឲ្យមានគណៈកម្មការមួយ ដែលមានឈ្មោះជាគណៈកម្មការឯករាជ្យ ក៏ប៉ុន្តែ បានធ្វើការសិក្សានិងសរសេររបាយការណ៍ដែលមានភាពលម្អៀងទៅខាងញូតុន
ហើយកំណត់ឲ្យឡែបនីតស៍ជាអ្នកខុស។
ភាពចម្រូងចម្រាសនេះនៅតែបន្តតាមជាប់ក្នុងជីវិតរបស់ញូតុន
ក្នុងរយៈពេលប្រមាណជា ២៥ឆ្នាំក្រោយមកទៀត ហើយបើទោះបីជាក្រោយពេលដែលឡែបនីតស៍ទទួលមរណភាពបាត់ទៅនៅឆ្នាំ
១៧១៦ក៏ដោយ ក៏ញូតុននៅតែបន្តអរិភាពជាមួយឡែបនីតស៍តទៅទៀត៕
ញូតុន ផ្លែប៉ោម និងកម្លាំងទំនាញសកល
នៅក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១៧ ការសិក្សាខាងផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនៅតែមានមូលដ្ឋានគ្រឹះឈរលើ
ទ្រឹស្តីរបស់អារីស្តូត អ្នកប្រាជ្ញដ៏ល្បីល្បាញរបស់ក្រិកតាំងពីសម័យកាលមុនគ្រិស្តសករាជ។
ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ឥទ្ធិពលនៃទ្រឹស្តីវិទ្យាសាស្រ្តសម័យទំនើបក៏កំពុងតែចាប់ផ្តើម
រីកសាយភាយកាន់តែច្រើនឡើងផងដែរ ដែលគេហៅថាជាបដិវត្តន៍នៃវិទ្យាសាស្រ្ត។
ញូតុនស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកដែលផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំង ទៅលើទ្រឹស្តីរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តសម័យទំនើប
រួមមានដូចជាទស្សនវិទូបារាំង រ៉ឺនេ ដេកាត អ្នកប្រាជ្ញអ៊ីតាលី កាលីលេ តារាវិទូប៉ូឡូញ
នីកូឡា កូពែរនិក និងតារាវិទូអាល្លឺម៉ង់ ហ្សូហាន កេព្ល័រ។ ទ្រឹស្តីដែលកំណត់ថា
ផែនដីមិនមែនជាចំណុចកណ្តាលនៃចក្រវាល ហើយអ្វីៗទាំងអស់សុទ្ធតែវិលជុំវិញផែនដីនោះទេ
តែតាមពិត មានតារារណបខ្លះវិលជុំវិញភព ដូចជា ព្រះចន្ទរបស់ភពព្រហស្បតិ៍វិលជុំវិញភពព្រហស្បតិ៍
ព្រះចន្ទរបស់យើងវិលជុំវិញភពផែនដី ក៏ប៉ុន្តែ ទាំងភពព្រហស្បតិ៍ ទាំងភពផែនដី
និងភពផ្សេងទៀតក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ សុទ្ធតែធ្វើដំណើរវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យ។
គឺនីកូឡា កូពែរនិក ដែលបានបង្កើតនូវទ្រឹស្តី ស្តីពីចលនាវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យ
ដោយថែមទាំងបានធ្វើការគណនាថា ភពទាំងអស់ធ្វើដំណើរជុំវិញព្រះអាទិត្យ ក្នុងគន្លងដែលមានទម្រង់ជារង្វង់
ហើយព្រះអាទិត្យស្ថិតនៅត្រង់ផ្ចិតនៃរង្វង់។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយមកទៀត តារាវិទូអាល្លឺម៉ង់
ហ្សូហាន កេព្ល័រ បានធ្វើការគណនាបង្កើតបាននូវទ្រឹស្តីថ្មីមួយទៀត
ដែលកំណត់ថា ភពទាំងអស់ពិតជាវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យមែន
តែមានគន្លងមូលទ្រវែង (ឬពងក្រពើ) មិនមែនជារង្វង់នោះទេ ហើយព្រះអាទិត្យមិនស្ថិតនៅត្រង់ចំណុចផ្ចិតនោះដែរ។
ទ្រឹស្តីរបស់លោកហ្សូហាន កេព្ល័រ ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ជាទូទៅ ក៏ប៉ុន្តែ
នៅពេលនោះមានសំណួរដ៏សំខាន់មួយដែលចោទឡើង ហើយដែលគេនៅមិនទាន់មានចម្លើយ៖ តើចលនាវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យនេះកើតមានដោយសារអ្វី?
នៅថ្ងៃមួយ ញូតុនកំពុងអង្គុយសញ្ជប់សញ្ជឹងនៅក្រោមដើមប៉ោម ក្នុងសួនច្បារនៅឯផ្ទះនៅស្រុកស្រែ
ក៏ឃើញផ្លែប៉ោមរបេះពីមែកធ្លាក់ចុះមកលើដី។ នៅពេលនោះ មនុស្សម្នាជាទូទៅ
រាប់ទាំងអារីស្តូតផង តែងតែនាំគ្នាគិតថា វត្ថុទាំងឡាយណាដែលមានទម្ងន់ដូចជាផ្លែប៉ោមនេះជាដើមតែងតែធ្លាក់ចុះ
មកក្រោម គឺជារឿងធម្មតាទៅតាមក្រឹត្យក្រមនៃធម្មជាតិ។ ក៏ប៉ុន្តែ ញូតុនវិញមិនបានស្កប់ចិត្តនឹងត្រឹមពាក្យថា
“វាជារឿងធម្មតាទៅតាមក្រឹត្យក្រមធម្មជាតិ” នេះទេ តែបានចោទជាសំណួរកាន់តែស៊ីជម្រៅថែមទៀតថា
តើហេតុអ្វីបានជាផ្លែប៉ោមធ្លាក់ចុះមកដី ហើយមិនទៅលើ ឬក៏ទៅខាងឆ្វេង
ឬខាងស្តាំ?
សម្រាប់ញូតុន
វាច្បាស់ណាស់ថា ពិតជាមានកម្លាំងអ្វីមួយ ដែលទាញផ្លែប៉ោមឲ្យធ្លាក់ចុះមកខាងក្រោម
គឺកម្លាំងដែលគេហៅថា “ទំនាញផែនដី” ក៏ប៉ុន្តែ ញូតុនក៏មិនបានបញ្ឈប់តែត្រឹមនេះដែរ
ដោយបានចោទជាសំណួរជាគន្លឹះសំខាន់មួយបន្ថែមទៀតថា បើសិនជាផែនដីមានកម្លាំងទំនាញអាចទាញផ្លែប៉ោមឲ្យធ្លាក់ចុះមកបាន
តើកម្លាំងនេះអាចមានឥទ្ធិពលទៅដល់ត្រឹមណា? តើកម្លាំងទំនាញនេះមានឥទ្ធិពលទៅដល់ព្រះចន្ទដែលនៅលើមេឃដែរឬទេ?
តើហេតុអ្វីបានជាព្រះចន្ទមិនធ្លាក់ចុះមកផែនដីដូចជាផ្លែប៉ោម?
ហើយផ្ទុយទៅវិញ តើហេតុអ្វីបានជាព្រះចន្ទមិនរសាត់ចេញពីគន្លងផែនដីទាំងស្រុង?
ញូតុនបានសញ្ជឹងគិតជុំវិញសំណួរទាំងនេះ ដោយសិក្សាទៅលើករណីគ្រាប់ផ្លោង
(Cannonball)។
ញូតុនគិតថា ប្រសិនបើគេបាញ់កាំភ្លើងផ្លោងពីលើលើកំពូលភ្នំដ៏ខ្ពស់មួយ
ហើយបាញ់ក្នុងទិសដៅផ្តេកស្របនឹងផ្ទៃដី បើសិនជាគ្មានឥទ្ធិពលពីកម្លាំងណាផ្សេងទៀតទេនោះ
គ្រាប់ផ្លោងគួរតែធ្វើដំណើរក្នុងគន្លងជាខ្សែបន្ទាត់ត្រង់ទៅមុខ។ ផ្ទុយទៅវិញ
ក្នុងការពិតជាក់ស្តែង គ្រាប់ផ្លោងធ្វើដំណើរក្នុងគន្លងជាខ្សែកោង គឺឆ្ពោះទៅមុខហើយកោងចុះមកលើផ្ទៃដីវិញ។
នេះគឺដោយសារតែគ្រាប់ផ្លោងទទួលឥទ្ធិពលពីកម្លាំង២ក្នុងពេលតែមួយ ហើយក្នុងទិសដៅកែងគ្នា
គឺកម្លាំងដែលបាញ់ចេញទៅមុខ និងកម្លាំងទំនាញផែនដីដែលទាញចុះទៅខាងក្រោម។
បើសិនជាគេបង្កើនកម្លាំងបាញ់កាន់តែខ្លាំង គ្រាប់ផ្លោងមានល្បឿនកាន់តែលឿន
ហើយធ្វើដំណើរបានកាន់តែឆ្ងាយ។ គ្រាប់ផ្លោងនៅតែធ្វើដំណើរក្នុងគន្លងជាខ្សែកោង
ក៏ប៉ុន្តែ ភាពកោងកាន់តែថយចុះ។ ចុងក្រោយ ញូតុនបានលើកជាសម្មតិកម្មមួយថា ប្រសិនបើគេអាចរកវិធីបាញ់គ្រាប់ផ្លោងក្នុងល្បឿនមួយគ្រប់គ្រាន់អាច
ឲ្យគ្រាប់ផ្លោងធ្វើដំណើរក្នុងគន្លងជាខ្សែកោងមួយ ដែលស្មើនឹងភាពកោងនៃភពផែនដី
គ្រាប់ផ្លោងនេះនឹងធ្វើដំណើរវិលជុំវិញភពផែនដី ហើយញូតុនគិតថា យន្តការនៃកម្លាំងទំនាញនេះ
គឺជាយន្តការតែមួយ ដែលធ្វើឲ្យព្រះចន្ទវិលក្នុងគន្លងជុំវិញផែនដី ហើយផែនដី ព្រមទាំងភពផ្សេងទៀតវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យ។
ឬអាចនិយាយបានម្យ៉ាងទៀតថា កម្លាំងទំនាញដែលទាញផ្លែប៉ោមឲ្យធ្លាក់ និងទាញព្រះចន្ទឲ្យវិលជុំវិញភពផែនដី
វាមិនមែនជាកម្លាំងទំនាញដែលមានសម្រាប់តែផែនដីតែមួយនោះដែរ តែជាកម្លាំងដែលមាននៅពេញក្នុងចក្រវាលទាំងមូល
ដែលញូតុនកំណត់ថាជា “កម្លាំងទំនាញសកល”។
ទ្រឹស្តីរបស់ញូតុន គឺជាគន្លឹះដ៏សំខាន់មួយ ដើម្បីឆ្លើយនឹងចម្ងល់របស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តជាច្រើនទាក់ទងនឹងចលនា
របស់ភពជុំវិញព្រះអាទិត្យ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលនោះ ដោយសារតែញូតុនមិនយកទ្រឹស្តីទៅចុះផ្សាយ
មិនមានអ្នកណាបានដឹងពីការរកឃើញទ្រឹស្តីដ៏សំខាន់នេះទេ ក្រៅតែពីញូតុនខ្លួនឯង។
នៅឆ្នាំ១៦៨៤ តារាវិទូអង់គ្លេសឈ្មោះ អ៊ែដម៉ុន ហ៊ែលី បានជជែកវែកញែកគ្នាជាមួយនឹងអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តពីររូបផ្សេងទៀត
ស្តីអំពីចលនារបស់ភពដែលធ្វើដំណើរក្នុងគន្លងជុំវិញព្រះអាទិត្យ។ អ្នកប្រាជ្ញទាំង៣រូប
បាននាំគ្នាលើកឡើងពីទឡ្ហីករណ៍ជាច្រើន ក៏ប៉ុន្តែ គ្មានអ្នកណាម្នាក់អាចបង្ហាញពីទ្រឹស្តីបទ
ឬរូបមន្ត ដែលអាចពន្យល់អំពីចលនាទាំងអស់នេះបាននោះទេ។
ប៉ុន្មានខែក្រោយមក ហ៊ែលីបានធ្វើដំណើរទៅខេមប៊្រិច ដើម្បីជជែកជាមួយញូតុន
ជុំវិញរឿងនេះ ហើយនៅក្នុងការជជែកនោះ ហ៊ែលីមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង
ដោយដឹងថា ញូតុនបានរកឃើញដំណោះស្រាយបំបែកចម្ងល់ស្តីពីចលនារបស់ភព តាំងពីយូរណាស់មកហើយ
ដោយថែមទាំងបានបង្កើតនូវទ្រឹស្តីបទ និងរូបមន្តតាមបែបគណិតវិទ្យា
ដើម្បីពន្យល់ពីចលនានេះថែមទៀតផង។
ក្រោយពីបានឃើញទ្រឹស្តី និងរូបមន្តដែលញូតុនកត់ត្រាទុកដោយដៃ អ៊ែដម៉ុន ហ៊ែលី ក៏បានរាយការណ៍ទៅឲ្យរាជ្យបណ្ឌិតសភា (Royal Society) បានដឹង រួចហើយព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលញូតុនឲ្យយកស្នាដៃនេះទៅសរសេរលម្អិត ដើម្បីបោះពុម្ពផ្សាយជាសៀវភៅ។ ញូតុនយល់ព្រម ហើយនៅឆ្នាំ១៦៨៧ សៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា “Principia Mathematica” ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយមួយភាគដំបូង មុននឹងចេញភាគទី២ និងទី៣ នៅឆ្នាំ១៧១៣ និងឆ្នាំ១៧២៦៕
ក្រោយពីបានឃើញទ្រឹស្តី និងរូបមន្តដែលញូតុនកត់ត្រាទុកដោយដៃ អ៊ែដម៉ុន ហ៊ែលី ក៏បានរាយការណ៍ទៅឲ្យរាជ្យបណ្ឌិតសភា (Royal Society) បានដឹង រួចហើយព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលញូតុនឲ្យយកស្នាដៃនេះទៅសរសេរលម្អិត ដើម្បីបោះពុម្ពផ្សាយជាសៀវភៅ។ ញូតុនយល់ព្រម ហើយនៅឆ្នាំ១៦៨៧ សៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា “Principia Mathematica” ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយមួយភាគដំបូង មុននឹងចេញភាគទី២ និងទី៣ នៅឆ្នាំ១៧១៣ និងឆ្នាំ១៧២៦៕
អ៊ីសាក់ញូតុន (១៦៤២-១៧២៧)
នៅថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៦៤២ ឆ្នាំតែមួយដែលកាលីលេទទួលមរណភាពនៅអ៊ីតាលី អ្នកប្រាជ្ញមួយរូបទៀតបានចាប់កំណើតឡើង
នៅក្នុងប្រទេសអង់គ្លេស... អ៊ីសាក់ ញូតុន
ចាប់កំណើតឡើងនៅក្នុងកាលៈទេសៈដ៏លំបាកមួយ ទាំងនៅក្នុងគ្រួសារ
និងនៅក្នុងប្រទេស។
ញូតុនចាប់កំណើតឡើងជាកូនកំព្រាឪពុក។
ឪពុករបស់ញូតុនបានទទួលមរណភាព តាំងពី ៣ខែមុនញូតុនកើត ហើយនៅពេលដែលញូតុនមានអាយុទើបនឹងបាន
៣ឆ្នាំ ម្តាយបានរៀបការប្តីថ្មី ហើយទុកចោលញូតុនឲ្យរស់នៅជាមួយនឹងជីដូនជីតា
ដោយសារតែប្តីថ្មីមិនចង់ឲ្យញូតុនទៅរស់នៅជាមួយ។
 |
| រូបគំនូរបង្ហាញពីលោកអ៊ីសាក់ ញូតុន អ្នកប្រាជ្ញអង់គ្លេសដ៏ល្បីល្បាញខាងរូបវិទ្យា |
លើសពីនេះទៅទៀត ឆ្នាំដែលញូតុនកើត ក៏ជាឆ្នាំដែលអង់គ្លេសត្រូវធ្លាក់ទៅក្នុងកលយុគនយោបាយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ
មួយផងដែរ។ នៅឆ្នាំ១៦៤៩ នៅពេលដែលញូតុនទើបនឹងមានអាយុមិនដល់ ៧ឆ្នាំស្រួលបួលផង
សង្រ្គាមស៊ីវិលនៅអង់គ្លេសបានឈានទៅដល់ការផ្តួលរំលំរបបរាជានិយម, ព្រះមហាក្សត្រត្រូវបានគេចាប់មកកាត់ក្បាលជាសាធារណៈ,
របបសាធារណរដ្ឋត្រូវបានបង្កើតឡើង ក៏ប៉ុន្តែ ត្រូវបានប្រែក្លាយទៅជារបបផ្តាច់ការ
ក្រោមការដឹកនាំរបស់អូលីវ័រ ក្រុមវែល។ រហូតទាល់តែដល់១១ឆ្នាំក្រោយមក ទើបវិបត្តិនយោបាយត្រូវបញ្ចប់
ហើយរបបរាជានិយមអង់គ្លេសត្រូវបានបង្កើតឡើងវិញ។
ស្ថានភាពចលាចលទាំងនៅក្នុងប្រទេស និងនៅក្នុងគ្រួសារបែបនេះបានបង្កឲ្យមានការប៉ះពាល់ខាងផ្លូវចិត្ត
យ៉ាងខ្លាំងដល់ញូតុន។ ញូតុនធំដឹងក្តីជាមួយនឹងភាពឯកោ ខ្វះភាពកក់ក្តៅ ខ្វះការស្រឡាញ់ថ្នាក់ថ្មមពីឪពុកម្តាយ, ជាមួយនឹងកំហឹងនិងគំនុំចំពោះឪពុកចុងដែលផ្តាច់ក្តីស្រឡាញ់របស់
ម្តាយពីខ្លួន, ជាមួយនឹងអំពើហិង្សានៃសង្រ្គាមស៊ីវិល...
ទាំងអស់នេះបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់បុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់ញូតុន។ ពេញក្នុងមួយជីវិត
ញូតុនត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាមនុស្សខ្វះភាពរាក់ទាក់ ឆេវឆាវ ពោរពេញទៅដោយការច្រណែន
និងជាមនុស្សឯកោ គ្មានមិត្តភក្តិ គ្មានគូស្នេហ៍
គ្មានទំនាក់ទំនងក្នុងសង្គម។ ប្រហែលជាដោយសារតែការចូលចិត្តភាពឯកោនេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យញូតុនចំណាយពេលភាគច្រើននៅក្នុងជីវិត
ជាមួយនឹងការសិក្សា ការត្រិះរិះពិចារណា ទៅលើធម្មជាតិ រហូតបង្កើតបានជាទ្រឹស្តីដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃវិទ្យាសាស្រ្ត
រហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន។
នៅពេលដែលញូតុនមានអាយុ
១០ឆ្នាំ ឪពុកចុងបានទទួលមរណភាព ហើយម្តាយរបស់ញូតុនក៏បានវិលត្រឡប់មករស់នៅជាមួយញូតុនវិញ
ដោយនាំមកជាមួយនូវកូនក្រោយចំនួន ៣នាក់។ អាយុបាន ១២ឆ្នាំ ញូតុនត្រូវបានម្តាយចុះឈ្មោះឲ្យចូលរៀននៅសាលា
ដែលមានចម្ងាយជាង ១០គីឡូម៉ែត្រពីផ្ទះ ហើយញូតុនក៏ត្រូវបែកពីម្តាយម្តងទៀត ដើម្បីទៅរស់នៅជាមួយគេនៅក្បែរសាលារៀន។
ក៏ប៉ុន្តែ រៀនបានតែ ៥ឆ្នាំ ញូតុនត្រូវបានម្តាយឈប់ឲ្យរៀន ដើម្បីមកធ្វើការងារកសិកម្មជួយគ្រួសារ។
ញូតុនស្អប់ការងារស្រែចម្ការ ចំណែកឯគ្រូរបស់ញូតុនក៏មានការសោកស្តាយ
ដែលឃើញកូនសិស្សដ៏មានបញ្ញាវាងវៃដូចជាញូតុនបែរជាទៅធ្វើជាកសិករ ដូច្នេះ
ក៏បានព្យាយាមទៅបញ្ចុះបញ្ចូលម្តាយរបស់ញូតុន ឲ្យបញ្ជូនកូនទៅរៀននៅសកលវិទ្យាល័យ។
ម្តាយរបស់ញូតុនបានយល់ព្រម ហើយនៅឆ្នាំ១៦៦១ ញូតុនក៏បានចុះឈ្មោះចូលរៀននៅសកលវិទ្យាល័យដ៏ល្បីមួយនៅអង់គ្លេស
គឺសកលវិទ្យាល័យខេមប្រ៊ិច (Trinity Colledge, University of Cambridge)។
 |
| សកលវិទ្យាល័យខេមប៊្រិច (University of Cambridge) ទីដែលញូតុនធ្លាប់រៀន និងធ្វើជាសាស្រ្តាចារ្យ |
ពីដំបូង ញូតុនត្រូវរៀនបណ្តើរ ធ្វើការបណ្តើ (ធ្វើការជាអ្នកបម្រើក្នុងផ្ទះ) ដើម្បីយកលុយមកផ្គត់ផ្គង់ការរៀនសូត្រ។
នៅឆ្នាំចុងក្រោយ ញូតុនត្រូវបានសាលាផ្តល់អាហារូបករណ៍ ដើម្បីរៀនបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ
និងបន្តយកថ្នាក់អនុបណ្ឌិត។ ក៏ប៉ុន្តែ
ភ្លាមៗក្រោយពីញូតុនរៀនចប់ថ្នាក់បរិញ្ញា សកលវិទ្យាល័យខេមប៊្រិចក៏ដូចជាគ្រឹះស្ថានជាច្រើនផ្សេងទៀតត្រូវ
បិទទ្វារជាបណ្តោះអាសន្ន ដោយសារតែមានជំងឺដ៏កាចសហាវ កំពុងឆ្លងរាតត្បាត
នៅទីក្រុងឡុងដ៍ និងតំបន់ជុំវិញ។
ក្នុងអំឡុងពេលដែលសាលារៀនបិទទ្វារ ញូតុនបានវិលត្រឡប់ទៅផ្ទះនៅឯស្រុកស្រែ
ដើម្បីគេចពីជំងឺឆ្លង ហើយនៅក្នុងរយៈពេលជិតពីរឆ្នាំ
ញូតុនបានចំណាយពេលភាគច្រើន នៅតែម្នាក់ឯង ធ្វើការសិក្សាស៊ីជម្រៅ រហូតឈានទៅបង្កើតនូវទ្រឹស្តីជាច្រើន
រាប់ចាប់តាំងពីខាងផ្នែកអុបទិក កម្លាំងទំនាញសកល រហូតទៅដល់វិធីសាស្រ្តគណនាស្មុគស្មាញខាងគណិតវិទ្យា
គឺការគណនាឌីហ្វេរ៉ង់ស្យែល និងអាំងតេក្រាល។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលនោះ ទ្រឹស្តីអស់ទាំងនេះត្រូវបានញូតុនរក្សាទុកសម្រាប់តែខ្លួនឯង
ដោយមិនបានចុះផ្សាយអ្វីទាំងអស់។ ការមិនចុះផ្សាយអំពីស្នាដៃរបស់ខ្លួនបែបនេះ
គឺដោយសារតែញូតុនគឺជាមនុស្សដែលមានចរិកឯកោនិយម មិនចូលចិត្តមានទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកដទៃ
ចូលចិត្តធ្វើអ្វីៗតែម្នាក់ឯងដោយមិនបង្ហាញឲ្យគេឃើញ និងជាពិសេស ញូតុនត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថាជាមនុស្សចិត្តស្រាល
ឆាប់ខឹង និងមិនចេះទ្រាំទ្រនឹងការរិះគន់។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាលោកមិនចង់បង្ហាញស្នាដៃឲ្យគេឃើញ
ដរាបណាស្នាដៃនោះមិនទាន់មានភាពឥតខ្ចោះចាកផុតពីការរិះគន់។
នៅឆ្នាំ១៦៦៧ នៅពេលដែលសកលវិទ្យាល័យចាប់បើកទ្វារឡើងវិញ ញូតុនក៏បានវិលត្រឡប់ទៅខេមប៊្រិចវិញ
ហើយបានសិក្សារហូតដល់ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិត រួចហើយត្រូវបានសកលវិទ្យាល័យតែងតាំងឲ្យធ្វើជាសាស្រ្តាចារ្យ
គណិតវិទ្យានៅឆ្នាំ១៦៦៩។ ៣ឆ្នាំក្រោយមកទៀត នៅឆ្នាំ១៦៧២ ញូតុន ក្នុងវ័យត្រឹមតែ
៣០ឆ្នាំ ត្រូវបានគេជ្រើសរើសឲ្យចូលជាសមាជិករាជបណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្ត អង់គ្លេស
ដែលគេតែងស្គាល់ជាទូទៅថា « The Royal Society »។
នៅពេលនោះ The Royal
Society មានទម្លាប់មួយ គឺសមាជិកតែងតែជួបប្រជុំគ្នាជារឿយៗ
ដើម្បីជជែកដេញដោលគ្នា ជុំវិញប្រធានបទទាក់ទងនឹងវិទ្យាសាស្រ្ត។ សមាជិកម្នាក់ៗលើកបង្ហាញនូវលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួន
ក្នុងគោលដៅចែកចាយចំណេះដឹងផង និងដើម្បីឲ្យមានការជជែកដេញដោល ចោទជាសំណួរ
និងលើកបង្ហាញនូវទឡ្ហីករណ៍ការពារ។
សកម្មភាពអស់ទាំងនេះផ្ទុយស្រឡះពីទម្លាប់ និងអត្តចរិករបស់ញូតុន ក៏ប៉ុន្តែ
បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ញូតុនបានព្យាយាមសម្របខ្លួន ហើយបានយកស្នាដៃរបស់លោកទៅលើកបង្ហាញ
និងដាក់ឲ្យមានការជជែកដេញដោលគ្នា។ ប៉ុន្តែមិនបានយូរប៉ុន្មានផង បញ្ហាចម្រូងចម្រាសក៏ចាប់ផ្ទុះឡើង។
លទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ញូតុនត្រូវទទួលរងនូវការរិះគន់ ហើយញូតុនឆ្លើយតបទៅវិញដោយកំហឹង
រហូតរាលដាលទៅជាជម្លោះជាមួយសមាជិកផ្សេងទៀត ក្នុង Royal Society។
ញូតុនមិនអាចទ្រាំទ្រនឹងស្ថានភាពអស់ទាំងនេះបាន ក៏សម្រេចចិត្តដកខ្លួនបន្តិចម្តងៗ
ពីវេទិកាជជែកដេញដោលគ្នា។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅឆ្នាំ១៦៨៧ ក្រោមការផ្តួចផ្តើមគំនិតរបស់តារាវិទូអង់គ្លេសឈ្មោះ
អែដម៉ុន ហ៊ែលី (Edmond Halley) ញូតុនបានសុខចិត្តយកលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់លោកទៅ
បោះពុម្ពផ្សាយជាសៀវភៅ។ Principia បានក្លាយទៅជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ
នៃវិទ្យាសាស្រ្តសម័យទំនើប ព្រមទាំងត្រូវបានគេទទួលស្គាល់នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះថាជា
ស្នាដៃដ៏សំខាន់បំផុតមួយ នៅក្នុងប្រវត្តិនៃវិទ្យាសាស្រ្ត៕
Subscribe to:
Posts
(
Atom
)
