Labels

Albert Einstein Alexandre le Grand ISIS La Terreur Pearl Harbor Renaissance កំណែទម្រង់ប៉េរេស្ត្រយកា កំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចចិន កម្ពុជា កម្ពុជាក្រោម កម្លាំងទំនាញសកល ការចាប់ផ្ដើម ការប្រជែងផ្នែកអវកាស ការវិលត្រឡប់ទៅកាន់អំណាច កាលីលេ កូសាំងស៊ីន ក្រិក ក្រុមជីហាតរដ្ឋអ៊ីស្លាម ក្រុមភេរវជនអន្តរជាតិ ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ គ្រីស្តូហ្វកូឡុំ គ្រឹស្តសាសនា ចក្រភពម៉ុងហ្គោល ចក្រភពរ៉ូម ចក្រភពអារ៉ាប់ ចលនាតស៊ូប្រដាប់អាវុធកុម្មុយនិស្ត ចិន ច្បាប់នៃចលនា ឆេកូស្លូវ៉ាគី ជប៉ុន ជ័យជម្នះរបស់ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត ជិនហ្គីស ខាន់ ដែនដីអាណានិគម តេងស៊ាវពីង តេងស៊ាវភីង ទ្រឹស្តីតារាសាស្រ្ត ទ្រឹស្តីសាសនា បក្សកុម្មុយនិស្តចិន បដិវត្តន៍ បដិវត្តន៍កសិកម្ម បដិវត្តន៍រាជានិយម បដិវត្តន៍វប្បធម៌ បដិវត្តន៍អ៊ីរ៉ង់ បារាំង បិតាកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចចិន ប៊ិនឡាដិន បុរេប្រវត្តិ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ប្រវត្តិសាស្រ្ត ប្លុកកុម្មុយនិស្ត ផលវិបាក ភេរវកម្ម១១កញ្ញា មជ្ឈិមបូព៌ា មហាអំណាចអាណានិគមអាស៊ី មហាអំណាចអឺរ៉ុប មូលហេតុ ម៉ៅសេទុង យុគខ្មៅងងឹត យុគនៃពន្លឺ រដ្ឋធម្មនុញ្ រុស្សី លេនីន វាំងននដែក វិទ្យាសាស្រ្ត វិបត្តិប៊ែរឡាំង វិបត្តិព្រែកជីកស៊ុយអេ វិបត្តិមីស៊ីលគុយបា វៀតណាមខាងត្បូង សង្គ្រាមលោកលើកទី១ សង្គ្រាមលោកលើកទី២ សង្រ្គាមកូរ៉េ សង្រ្គាមឈូងសមុទ្រពែក្ស សង្រ្គាមត្រជាក់ សង្រ្គាមវៀតណាម សង្រ្គាមស៊ីវិល សង្រ្គាមអាហ្វហ្កានីស្ថាន សង្រ្គាមអ៊ីរ៉ាក់ សង្រ្គាមឥណ្ឌូចិន សព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ សហភាពសូវៀត សហរដ្ឋអាមេរិក សាសនាអ៊ីស្លាម ស្ថានភាពពិភពលោក ហ៊ីត្លែរ ហ្គ័របាឆូវ អង់គ្លេស អធិរាជណាប៉ូឡេអុង អរិយធម៌ដ៏ចំណាស់បំផុតរបស់មនុស្សជាតិ អរិយធម៌មេឌីទែរ៉ាណេ អរិយធម៌អាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាញ់ស្តាញ់ អាណាចក្រខ្មែរ អាណានិគម អាណាព្យាបាលបារាំង អាប្រាហាំលីនកុន អាមេរិក អារ៉ាប់ អាល់កៃដា អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់ អាស៊ីប៉ាសីហ្វិក អ៊ីតាលី អ៊ីសាក់ញូតុន អ៊ីស្រាអែល អឺរ៉ុបខាងកើត អ៊ុយក្រែន ឧស្សាហកម្ម

អ៊ីសាក់ញូតុន (១៦៤២-១៧២៧)

នៅថ្ងៃទី២៥ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ១៦៤២ ឆ្នាំតែមួយ​ដែល​កាលីលេ​ទទួលមរណភាព​នៅ​អ៊ីតាលី អ្ន​កប្រាជ្ញ​មួយរូបទៀត​បាន​ចាប់កំណើតឡើង នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​អង់គ្លេស... អ៊ីសាក់ ញូតុន ​ចាប់កំណើតឡើង​នៅ​ក្នុង​កាលៈទេសៈ​ដ៏លំបាក​មួយ ទាំង​នៅ​ក្នុង​គ្រួសារ និង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស។

ញូតុន​​ចាប់កំណើត​ឡើង​​​ជា​កូនកំព្រា​ឪពុក។ ឪពុក​របស់​ញូតុន​​បាន​ទទួលមរណភាព​ តាំង​ពី ៣ខែមុន​ញូតុន​កើត ហើយ​នៅពេល​ដែល​ញូតុន​មាន​អាយុ​ទើប​នឹង​បាន ៣ឆ្នាំ ម្តាយ​បាន​រៀបការ​ប្តីថ្មី ហើយ​ទុកចោល​​ញូតុន​ឲ្យ​រស់នៅ​ជាមួយ​នឹង​ជីដូនជីតា ដោយសារ​តែ​ប្តីថ្មី​មិនចង់​ឲ្យ​ញូតុន​ទៅ​រស់នៅ​ជាមួយ។
 
រូបគំនូរ​បង្ហាញ​ពី​លោក​អ៊ីសាក់ ញូតុន អ្នកប្រាជ្ញ​​​អង់គ្លេស​ដ៏ល្បីល្បាញខាង​រូបវិទ្យា
 
លើសពីនេះ​ទៅទៀត ឆ្នាំដែល​ញូតុន​កើត ក៏​ជា​ឆ្នាំ​ដែល​អង់គ្លេសត្រូវ​​ធ្លាក់​ទៅ​ក្នុង​កលយុគ​នយោបាយ​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ ​មួយ​ផងដែរ។ នៅ​ឆ្នាំ១៦៤៩ នៅពេល​ដែល​ញូតុន​ទើប​នឹង​មាន​អាយុ​មិនដល់ ៧ឆ្នាំ​ស្រួលបួល​ផង សង្រ្គាម​ស៊ីវិល​នៅ​អង់គ្លេស​​បាន​ឈាន​ទៅដល់​ការ​ផ្តួលរំលំ​របបរាជានិយម, ព្រះមហាក្សត្រ​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាប់មក​កាត់ក្បាល​ជា​សាធារណៈ, របបសាធារណរដ្ឋ​ត្រូវ​បាន​បង្កើតឡើង ក៏ប៉ុន្តែ ត្រូវ​បាន​ប្រែក្លាយ​ទៅជា​របបផ្តាច់ការ ក្រោមការដឹកនាំ​របស់​អូលីវ័រ ក្រុមវែល។ រហូត​ទាល់តែ​ដល់​១១ឆ្នាំ​ក្រោ​យមក ទើប​វិបត្តិ​នយោបាយ​ត្រូវ​បញ្ចប់ ហើយ​របបរាជានិយម​អង់គ្លេស​ត្រូវ​បាន​បង្កើតឡើងវិញ។

ស្ថានភាព​ចលាចល​ទាំង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស និង​នៅ​ក្នុង​គ្រួសារ​បែបនេះ​បានបង្ក​ឲ្យ​មាន​ការ​ប៉ះពាល់​ខាង​ផ្លូវចិត្ត​ យ៉ាងខ្លាំង​ដល់​ញូតុន។ ញូតុន​ធំដឹង​ក្តី​ជាមួយ​នឹង​ភាពឯកោ ខ្វះភាព​កក់ក្តៅ ខ្វះការ​ស្រឡាញ់​ថ្នាក់ថ្ម​មពី​ឪពុក​ម្តាយ​, ជាមួយ​នឹង​​កំហឹង​និង​គំនុំ​​​ចំពោះ​ឪពុកចុង​ដែល​ផ្តាច់​ក្តីស្រឡាញ់​របស់​ ម្តាយ​ពី​ខ្លួន, ជាមួយ​នឹង​អំពើ​ហិង្សា​នៃ​សង្រ្គាមស៊ីវិល... ​ទាំងអស់​នេះ​បាន​ជះឥទ្ធិពល​យ៉ាងខ្លាំង​ដល់​បុគ្គលិក​លក្ខណៈ​របស់​ញូតុន។ ពេញ​ក្នុងមួយ​ជីវិត ញូតុន​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​មនុស្ស​ខ្វះ​ភាព​រាក់ទាក់ ឆេវឆាវ ពោរពេញ​ទៅដោយ​ការច្រណែន និង​ជា​មនុស្ស​ឯកោ​ គ្មាន​មិត្តភក្តិ គ្មាន​គូស្នេហ៍ គ្មាន​ទំនាក់ទំនង​ក្នុង​សង្គម។ ​ប្រហែល​ជា​ដោយសារ​តែ​ការចូលចិត្ត​ភាពឯកោ​នេះ​ហើយ​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ញូតុន​ចំណាយពេល​ភាគច្រើន​នៅ​ក្នុង​ជីវិត ជាមួយ​នឹង​ការ​សិក្សា ការ​ត្រិះរិះពិចារណា​ ទៅលើ​ធម្មជាតិ រហូត​បង្កើត​បាន​ជា​ទ្រឹស្តី​ដែល​ជា​មូលដ្ឋានគ្រឹះ​នៃ​វិទ្យាសាស្រ្ត​ រហូតមកទល់​នឹង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន។

នៅពេល​ដែល​ញូតុន​មាន​អាយុ ១០ឆ្នាំ ឪពុកចុង​​បាន​ទទួល​មរណភាព ហើយ​ម្តាយ​របស់​ញូតុន​ក៏​បាន​វិលត្រឡប់​មក​រស់នៅ​ជាមួយ​ញូតុនវិញ ដោយ​នាំមកជាមួយ​នូវ​កូនក្រោយ​ចំនួន ៣នាក់។ អាយុបាន ១២ឆ្នាំ ញូតុន​ត្រូវ​បាន​ម្តាយ​ចុះឈ្មោះ​ឲ្យ​ចូលរៀន​នៅ​សាលា​ ដែល​មាន​ចម្ងាយ​ជាង ១០គីឡូម៉ែត្រ​ពីផ្ទះ ហើយញូតុន​​ក៏​ត្រូវ​បែក​ពី​ម្តាយ​ម្តងទៀត ដើម្បី​ទៅ​រស់នៅ​ជាមួយ​គេ​នៅក្បែរ​សាលារៀន។ ក៏ប៉ុន្តែ រៀនបានតែ ៥ឆ្នាំ ញូតុន​ត្រូវបាន​ម្តាយ​ឈប់​ឲ្យ​រៀន ដើម្បី​​មក​ធ្វើ​​ការងារ​កសិកម្ម​​​ជួយ​គ្រួសារ។ 

ញូតុន​ស្អប់ការងារ​ស្រែចម្ការ ចំណែក​ឯ​​គ្រូ​របស់​ញូតុន​ក៏​មាន​ការ​សោកស្តាយ ដែល​​ឃើញ​កូនសិស្ស​ដ៏មាន​បញ្ញាវាងវៃ​ដូចជា​ញូតុន​បែរ​ជា​ទៅ​ធ្វើ​ជា​កសិករ ដូច្នេះ ក៏​បាន​ព្យាយាម​ទៅ​បញ្ចុះបញ្ចូល​ម្តាយ​​របស់​ញូតុន ឲ្យ​បញ្ជូន​កូន​ទៅ​រៀន​នៅ​សកលវិទ្យាល័យ។ ម្តាយ​របស់​ញូតុន​បាន​​យល់ព្រម ហើយនៅ​ឆ្នាំ​១៦៦១ ញូតុន​ក៏​បាន​ចុះឈ្មោះ​ចូលរៀន​នៅ​សកលវិទ្យាល័យ​ដ៏ល្បីមួយ​នៅ​អង់គ្លេស គឺ​សកលវិទ្យាល័យ​ខេមប្រ៊ិច (Trinity Colledge, University of Cambridge)
 
សកលវិទ្យាល័យ​ខេមប៊្រិច (University of Cambridge) ទីដែល​ញូតុន​ធ្លាប់រៀន និង​ធ្វើ​ជា​សាស្រ្តាចារ្យ
 
ពីដំបូង ញូតុន​ត្រូវ​រៀន​បណ្តើរ ធ្វើការ​បណ្តើ (ធ្វើការ​ជា​អ្នក​បម្រើ​ក្នុងផ្ទះ) ដើម្បី​យក​លុយ​មក​ផ្គត់ផ្គង់​ការ​រៀនសូត្រ។ នៅ​ឆ្នាំចុងក្រោយ ញូតុន​ត្រូវ​បាន​សាលា​ផ្តល់​អាហារូបករណ៍ ដើម្បី​រៀនបញ្ចប់ថ្នាក់​បរិញ្ញាបត្រ និង​បន្ត​យក​ថ្នាក់​អនុបណ្ឌិត។ ក៏ប៉ុន្តែ ភ្លាមៗ​ក្រោយ​ពី​ញូតុន​រៀនចប់​ថ្នាក់​បរិញ្ញា សកលវិទ្យាល័យ​ខេមប៊្រិច​ក៏​ដូចជា​គ្រឹះស្ថាន​ជាច្រើន​ផ្សេងទៀត​​​ត្រូវ​ បិទទ្វារ​ជា​បណ្តោះអាសន្ន ដោយសារ​តែ​​មាន​ជំងឺ​​ដ៏​កាចសហាវ កំពុង​ឆ្លង​រាតត្បាត នៅ​ទីក្រុង​ឡុងដ៍ និង​តំបន់​ជុំវិញ។

ក្នុងអំឡុង​ពេល​ដែល​សាលារៀន​បិទទ្វារ ញូតុន​បាន​​វិលត្រឡប់​ទៅ​ផ្ទះ​នៅ​ឯស្រុកស្រែ​ ដើម្បី​គេច​​ពី​ជំងឺ​ឆ្លង ហើយ​នៅ​ក្នុង​រយៈពេលជិត​​ពីរឆ្នាំ​ ញូតុន​បាន​ចំណាយ​ពេល​ភាគច្រើន​ នៅតែម្នាក់ឯង ​ធ្វើការ​សិក្សា​ស៊ីជម្រៅ​ រហូត​ឈាន​ទៅ​បង្កើត​នូវ​ទ្រឹស្តី​ជាច្រើន រាប់ចាប់តាំង​ពី​​ខាង​ផ្នែក​អុបទិក កម្លាំងទំនាញ​សកល រហូត​ទៅដល់​វិធីសាស្រ្ត​គណនា​ស្មុគស្មាញ​ខាង​គណិតវិទ្យា គឺ​ការគណនា​ឌីហ្វេរ៉ង់ស្យែល និង​អាំងតេក្រាល។

ក៏ប៉ុន្តែ នៅ​ពេលនោះ ទ្រឹស្តី​អស់ទាំងនេះ​ត្រូវ​បាន​​ញូតុន​រក្សា​ទុក​សម្រាប់​តែ​ខ្លួនឯង ដោយ​​មិនបាន​ចុះផ្សាយ​អ្វី​ទាំងអស់។ ការ​មិន​ចុះផ្សាយ​​អំពី​ស្នាដៃ​​របស់​ខ្លួនបែបនេះ គឺ​ដោយសារ​តែ​ញូតុន​គឺ​ជា​មនុស្ស​ដែល​មាន​ចរិក​ឯកោនិយម មិនចូលចិត្ត​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​អ្នក​ដទៃ ចូលចិត្ត​ធ្វើ​អ្វីៗ​តែ​ម្នាក់ឯង​ដោយ​មិន​បង្ហាញ​ឲ្យ​គេ​ឃើញ និង​ជាពិសេស ញូតុន​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ជាទូទៅ​ថា​ជា​មនុស្ស​ចិត្ត​ស្រាល ឆាប់ខឹង និង​មិនចេះទ្រាំទ្រ​នឹង​ការ​រិះគន់។ ហេតុដូច្នេះហើយ​បាន​ជា​លោក​មិនចង់​បង្ហាញ​ស្នាដៃ​​​ឲ្យគេឃើញ ដរាបណា​ស្នាដៃ​នោះ​មិនទាន់​មាន​ភាព​ឥតខ្ចោះ​ចាកផុត​ពី​ការ​រិះគន់។

នៅ​ឆ្នាំ​១៦៦៧ នៅពេល​ដែល​សកលវិទ្យាល័យ​ចាប់បើក​ទ្វារឡើងវិញ ញូតុន​ក៏​បាន​វិលត្រឡប់​ទៅ​ខេមប៊្រិច​វិញ ហើយ​បាន​សិក្សា​រហូត​ដល់​ចប់​​ថ្នាក់​អនុបណ្ឌិត រួចហើយ​ត្រូវ​បាន​សកលវិទ្យាល័យ​តែងតាំង​ឲ្យ​ធ្វើ​ជា​សាស្រ្តាចារ្យ​ គណិតវិទ្យា​នៅ​ឆ្នាំ​១៦៦៩។ ៣ឆ្នាំក្រោយមក​ទៀត នៅ​ឆ្នាំ​១៦៧២ ញូតុន ក្នុង​វ័យ​ត្រឹមតែ ៣០ឆ្នាំ ត្រូវបាន​គេ​ជ្រើសរើស​ឲ្យ​ចូល​ជា​សមាជិករាជបណ្ឌិតសភា​វិទ្យាសាស្រ្ត​ អង់គ្លេស ដែល​គេ​តែងស្គាល់​ជាទូទៅ​ថា « The Royal Society »

នៅពេលនោះ The Royal Society មាន​ទម្លាប់មួយ គឺ​សមាជិក​តែងតែ​ជួប​ប្រជុំគ្នា​ជា​រឿយៗ ដើម្បី​ជជែក​ដេញដោលគ្នា ជុំវិញ​ប្រធានបទ​ទាក់ទង​នឹង​​វិទ្យាសាស្រ្ត។ សមាជិកម្នាក់ៗ​លើកបង្ហាញ​នូវ​លទ្ធផល​នៃ​ការ​សិក្សាស្រាវជ្រាវ​របស់​ខ្លួន ក្នុងគោលដៅ​ចែកចាយ​ចំណេះដឹងផង និង​ដើម្បី​ឲ្យ​មាន​ការ​ជជែក​ដេញដោល ចោទ​ជា​សំណួរ និង​លើក​បង្ហាញ​នូវ​ទឡ្ហីករណ៍​​ការពារ។​

សកម្មភាព​អស់ទាំងនេះ​​ផ្ទុយស្រឡះ​ពី​ទម្លាប់ និង​អត្តចរិក​របស់​ញូតុន ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះបីជា​យ៉ាងនេះ​ក៏ដោយ ញូតុន​បាន​ព្យាយាម​សម្របខ្លួន ហើយ​បាន​យក​ស្នាដៃ​របស់​លោក​ទៅ​លើកបង្ហាញ និង​ដាក់​ឲ្យ​មាន​ការ​ជជែក​ដេញដោលគ្នា។ ប៉ុន្តែ​មិនបាន​យូរ​ប៉ុន្មាន​ផង បញ្ហា​ចម្រូងចម្រាស​ក៏​ចាប់ផ្ទុះឡើង។ លទ្ធផល​នៃ​ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​របស់​ញូតុន​ត្រូវ​ទទួល​រងនូវការ​រិះគន់​ ហើយ​ញូតុន​ឆ្លើយតប​ទៅវិញ​ដោយ​កំហឹង រហូតរាលដាល​ទៅ​ជា​ជម្លោះ​ជាមួយ​សមាជិក​ផ្សេងទៀត ក្នុង Royal Society

 ញូតុន​មិន​អាច​ទ្រាំទ្រ​នឹង​ស្ថានភាព​អស់ទាំងនេះ​បាន ក៏​សម្រេច​ចិត្ត​ដកខ្លួន​​​បន្តិចម្តងៗ ពី​វេទិកា​ជជែកដេញដោលគ្នា។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅ​ឆ្នាំ១៦៨៧ ក្រោម​ការ​ផ្តួចផ្តើម​គំនិត​របស់​តារាវិទូអង់គ្លេស​ឈ្មោះ អែដម៉ុន ហ៊ែលី (Edmond Halley) ញូតុន​បាន​សុខចិត្ត​យក​លទ្ធផល​នៃ​ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​របស់​លោក​ទៅ​ បោះពុម្ពផ្សាយ​ជា​សៀវភៅ។ Principia បាន​ក្លាយ​ទៅជា​មូលដ្ឋាន​គ្រឹះ​ នៃវិទ្យាសាស្រ្ត​សម័យ​ទំនើប ព្រមទាំង​ត្រូវ​បាន​គេ​ទទួលស្គាល់​​នៅ​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ថា​ជា​ ស្នាដៃ​ដ៏សំខាន់​បំផុត​មួយ នៅ​ក្នុង​ប្រវត្តិ​នៃ​វិទ្យាសាស្រ្ត៕