Labels

Albert Einstein Alexandre le Grand ISIS La Terreur Pearl Harbor Renaissance កំណែទម្រង់ប៉េរេស្ត្រយកា កំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចចិន កម្ពុជា កម្ពុជាក្រោម កម្លាំងទំនាញសកល ការចាប់ផ្ដើម ការប្រជែងផ្នែកអវកាស ការវិលត្រឡប់ទៅកាន់អំណាច កាលីលេ កូសាំងស៊ីន ក្រិក ក្រុមជីហាតរដ្ឋអ៊ីស្លាម ក្រុមភេរវជនអន្តរជាតិ ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ គ្រីស្តូហ្វកូឡុំ គ្រឹស្តសាសនា ចក្រភពម៉ុងហ្គោល ចក្រភពរ៉ូម ចក្រភពអារ៉ាប់ ចលនាតស៊ូប្រដាប់អាវុធកុម្មុយនិស្ត ចិន ច្បាប់នៃចលនា ឆេកូស្លូវ៉ាគី ជប៉ុន ជ័យជម្នះរបស់ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត ជិនហ្គីស ខាន់ ដែនដីអាណានិគម តេងស៊ាវពីង តេងស៊ាវភីង ទ្រឹស្តីតារាសាស្រ្ត ទ្រឹស្តីសាសនា បក្សកុម្មុយនិស្តចិន បដិវត្តន៍ បដិវត្តន៍កសិកម្ម បដិវត្តន៍រាជានិយម បដិវត្តន៍វប្បធម៌ បដិវត្តន៍អ៊ីរ៉ង់ បារាំង បិតាកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចចិន ប៊ិនឡាដិន បុរេប្រវត្តិ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ប្រវត្តិសាស្រ្ត ប្លុកកុម្មុយនិស្ត ផលវិបាក ភេរវកម្ម១១កញ្ញា មជ្ឈិមបូព៌ា មហាអំណាចអាណានិគមអាស៊ី មហាអំណាចអឺរ៉ុប មូលហេតុ ម៉ៅសេទុង យុគខ្មៅងងឹត យុគនៃពន្លឺ រដ្ឋធម្មនុញ្ រុស្សី លេនីន វាំងននដែក វិទ្យាសាស្រ្ត វិបត្តិប៊ែរឡាំង វិបត្តិព្រែកជីកស៊ុយអេ វិបត្តិមីស៊ីលគុយបា វៀតណាមខាងត្បូង សង្គ្រាមលោកលើកទី១ សង្គ្រាមលោកលើកទី២ សង្រ្គាមកូរ៉េ សង្រ្គាមឈូងសមុទ្រពែក្ស សង្រ្គាមត្រជាក់ សង្រ្គាមវៀតណាម សង្រ្គាមស៊ីវិល សង្រ្គាមអាហ្វហ្កានីស្ថាន សង្រ្គាមអ៊ីរ៉ាក់ សង្រ្គាមឥណ្ឌូចិន សព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ សហភាពសូវៀត សហរដ្ឋអាមេរិក សាសនាអ៊ីស្លាម ស្ថានភាពពិភពលោក ហ៊ីត្លែរ ហ្គ័របាឆូវ អង់គ្លេស អធិរាជណាប៉ូឡេអុង អរិយធម៌ដ៏ចំណាស់បំផុតរបស់មនុស្សជាតិ អរិយធម៌មេឌីទែរ៉ាណេ អរិយធម៌អាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាញ់ស្តាញ់ អាណាចក្រខ្មែរ អាណានិគម អាណាព្យាបាលបារាំង អាប្រាហាំលីនកុន អាមេរិក អារ៉ាប់ អាល់កៃដា អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់ អាស៊ីប៉ាសីហ្វិក អ៊ីតាលី អ៊ីសាក់ញូតុន អ៊ីស្រាអែល អឺរ៉ុបខាងកើត អ៊ុយក្រែន ឧស្សាហកម្ម

ញូតុន៖ រវាងភាពឆ្លាតវៃខាងប្រាជ្ញា និងភាពផុយស្រួយ ខាងផ្លូវចិត្ត

អ៊ីសាក់ ញូតុន ចាប់កំណើតឡើង​ជាទារក​ដែល​កើតមិនគ្រប់ខែ ​មាន​សុខភាព​ផុយស្រួយ រហូត​ធ្វើ​ឲ្យ​ម្តាយ​គិត​ថា​​ប្រហែល​ជា​មិន​អាច​រស់ ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុត​ទៅ ញូតុន​មិន​ត្រឹមតែ​អាច​រស់នៅ​មាន​សុខភាព​ល្អ​រហូតដល់​ចាស់​ប៉ុណ្ណោះទេ តែ​រស់នៅ​ក្នុង​ជីវិត​ដែល​ពោរពេញ​ទៅដោយ​ភាព​ជោគជ័យ និង​មានឈ្មោះ​ជា​អ្នក​ប្រាជ្ញ​គ្មានពីរលើលោក។

ក៏ប៉ុន្តែ ព្រមជាមួយ​នឹង​ភាព​មាំមួន​ខាង​សុខភាព​ផ្លូវកាយ និង​ភាពឈ្លាសវៃ​ខាង​សុខភាព​ផ្លូវ​បញ្ញា ញូតុន​គឺ​ជា​មនុស្ស​ដែល​មាន​បញ្ហា​ច្រើន​ខាង​ផ្លូវចិត្ត។ ភាពផុយស្រួយ​ខាង​ផ្លូវចិត្ត ដែល​កើតឡើង​ ដោយសារ​តែ​​ការ​ឆ្លងកាត់​ជីវិត​កុមារភាព​ដែល​ខ្វះភាពកក់ក្តៅ​ពី​ឪពុកម្តាយ​ ផង និង​ដោយសារ​តែ​ការ​ចំណាយ​ពេល​ច្រើន​ហួសហេតុ​​ក្នុងការ​សិក្សាស្រាវជ្រាវ។

នៅ​ពេញ​ក្នុង​មួយជីវិត​របស់​ញូតុន គេ​ដឹង​ថា ញូតុន​ធ្លាប់​មាន​បញ្ហា​ផ្លូវចិត្ត​ធ្ងន់ធ្ង​រយ៉ាងតិច​ចំនួន​ពីរលើក។ វិបត្តិ​ផ្លូវចិត្ត​ដែល​គេ​តែងតែ​លើក​យក​មក​និយាយ​ច្រើន​ជាងគេ គឺ​នៅ​ក្នុង​ចន្លោះ​ឆ្នាំ១៦៩២-១៦៩៣។ នៅ​មុនពេលនោះ ញូតុន​បាន​ចំណាយ​ពេល​ច្រើន ស្នាក់​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​ឡុងដ៍ ជាពិសេស នៅ​ក្រោយ​ពេល​ដែល​ត្រូវ​បាន​ក្លាយ​ជា​សមាជិក​សភា​អង់គ្លេស។

សៀវភៅ Principia Mathematica របស់​ញូតុន ដែល​​ជា​មូលដ្ឋាន​គ្រឹះ​នៃ​រូបវិទ្យា​

នៅ​ក្នុង​ពេល​ស្នាក់នៅ​ទីក្រុងឡុងដ៍​នោះហើយ ដែល​ញូតុន​បាន​ជួប​​ទស្សនវិទូ​ដ៏ល្បីល្បាញ​​ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត គឺ​ចន ឡុក (John Locke)។ អ្នក​ប្រាជ្ញ​ទាំងពីរ​ចូលចិត្ត​ទ្រឹស្តី​គ្នា​ទៅវិញ​ទៅមក គោរពគ្នា​ទៅវិញ​ទៅមក ហើយ​​ចន ឡុក បាន​ក្លាយ​ជា​មិត្តដ៏ជិតស្និទ្ធ​ និង​ដ៏​កម្រ​មួយ​របស់​ញូតុន។

ក៏ប៉ុន្តែ នៅ​ក្នុង​អំឡុង​ឆ្នាំ១៦៩២ ចន ឡុក បាន​សង្កេតឃើញ​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​កើតឡើង នៅ​ក្នុង​ឥរិយាបថ​របស់​ញូតុន។ ញូតុន​លែង​ជួប​ជជែក និង​ចែកចាយ​ទ្រឹស្តី​របស់​លោក​ជាមួយ​នឹង​ចន ឡុក​ ដូចដែល​ធ្លាប់​ធ្វើ​កាល​ពីមុន ហើយ​កាន់តែ​ចម្លែក​ជាងនេះ​ទៅទៀត ចន ឡុក បាន​ទទួល​សំបុត្រ​ពី​ញុតុន ដែល​សរសេរ​រឿងចម្លែកៗ រួមមាន​ដូចជា​ការ​ចោទ​ចន ឡុក ថា មាន​គម្រោង​ធ្វើ​បាប​លោក ជាដើម។ តាមការពិត នៅ​ពេលនោះ ញូតុន​កំពុង​ឆ្លងកាត់​នូវ​ជំងឺ​ផ្លូវចិត្ត​ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ហើយ​វិបត្តិ​ផ្លូវចិត្ត​នេះ​បាន​អូសបន្លាយពេល​ប្រមាណ​ជា ១៨ខែ ទើប​ញូតុន​បាន​ជា​សះស្បើយ​មកវិញ។ ក្រោយ​ពី​ជា​ពី​ជម្ងឺផ្លូវចិត្ត ញូតុន​​ត្រូវ​បាន​រដ្ឋាភិបាល​តែងតាំង​ឲ្យ​ធ្វើ​ជា​អ្ន​កចាត់ចែង​ខាង​ បោះពុម្ពលុយ​ ដែល​ជាមុខតំណែង​មួយ ទទួល​បាន​ប្រាក់​ខែ​យ៉ាងច្រើន​ជាង​កាល​ពី​ពេល​ធ្វើ​ជា​សាស្រ្តាចារ្យ។

តាមការពិត បើ​គេ​ពិនិត្យ​មើល​ជារួម​ក្នុង​ជីវិត​របស់​ញូតុន ក្រៅតែ​ពី​បញ្ហា​ស្មុគស្មាញ​ក្នុង​គ្រួសារ​ពី​កុមារភាព និង​វិបត្តិ​ផ្លូវចិត្ត ញូតុន​មាន​ជីវិត​ប្រកប​ដោយ​ភាព​រុងរឿង មានទាំង​កេរ្តិ៍ឈ្មោះ កិត្តិយស ឋានៈ និង​ទ្រព្យសម្បត្តិ​។ បើ​ប្រៀបធៀប​ជាមួយ​នឹង​កាលីលេ ដែល​ជា​អ្នក​វិទ្យាសាស្រ្ត​មាន​គំនិត​បដិវត្តន៍​ផ្ទុយ​ពីគំនិត​ចាស់បុរាណ និង​ផ្ទុយ​ពី​ការបង្រៀន​របស់​សាសនា​កាតូលិក​ដូចគ្នា ជីវិត​របស់​ញូតុន​ គឺ​ខុសគ្នា​ស្រឡះ​ដូចមេឃ​និង​ដី ពី​ជីវិត​របស់​កាលីលេ។ ញូតុន​មិន​ត្រឹមតែ​មិន​ត្រូវ​បាន​គេ​ផ្តន្ទាទោស​ជា​អ្នក​ប្រឆាំង​នឹង​សាសនា​ នោះទេ តែ​ត្រូវ​បាន​គេ​គោរព​ទាំង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស និង​ក្រៅប្រទេស ទាំង​ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​វិទ្យាសាស្រ្ត និង​​ខាង​នយោបាយ។

លោក​អ៊ីសាក់ ញូតុន នៅ​ក្នុង​វ័យ​ចំណាស់
 
ញូតុន​បាន​ធ្វើ​ជា​សមាជិក​សភា ធ្វើ​ជា​អ្នក​គ្រប់គ្រង​ការ​បោះពុម្ពលុយ​របស់​អង់គ្លេស បាន​ធ្វើ​ជា​ប្រធាន​បណ្ឌិតសភា​វិទ្យាសាស្រ្ត​អង់គ្លេស និង​ជា​សមាជិក​កិត្តិយស​នៃ​បណ្ឌិតសភា​វិទ្យាសាស្រ្ត​បារាំង។ នៅ​ឆ្នាំ​១៧០៥ ញូតុន​ត្រូវ​បាន​ព្រះមហាក្សត្រិយ​អង់គ្លេស​ប្រទាន​គ្រឿង​ឥស្សរិយយស​​ថ្នាក់​ ខ្ពស់​មួយ ហើយ​អ៊ីសាក់ ញូតុន បាន​ទទួល​ងារ​ជា ស័រ អ៊ីសាក់ ញូតុន (Sir Isaac Newton)

ញូតុន​​ទទួល​មរណភាព នៅថ្ងៃ​ទី​២០ ខែ​មីនា ឆ្នាំ១៧២៧ ក្នុង​ជន្មាយុ ៨៥ឆ្នាំ។ សព​របស់​ញូតុន​ត្រូវ​បាន​គេ​យក​ទៅ​បញ្ចុះ​ នៅ​ឯ​វិហារ​វេសមីនស្ទ័រ (Westminster Abbey) ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​ឡុងដ៍ ទល់មុខ Big Ben និង​​វិមាន​សភា​អង់គ្លេស​បច្ចុប្បន្ន។ វិហារ​វេសមីនស្ទ័រ​​​ជាទូទៅ​ត្រូវ​បាន​គេ​យក​ធ្វើ​ជា​ទីកន្លែង​សម្រាប់​ ស្តេចឡើង​គ្រងរាជ្យ និង​ជា​ទី​បញ្ចុះសព​ព្រះមហាក្សត្រ និង​រាជវង្សានុវង្ស​របស់អង់គ្លេស។ ញូតុន​គឺ​ជា​អ្ន​កវិទ្យាសាស្រ្ត​ទីមួយ ដែលត្រូវ​បាន​គេ​ផ្តល់​កិត្តិយស ឲ្យ​បញ្ចុះសព​នៅ​ទីនោះ។

សម្រាប់​អ្នក​ប្រវត្តិសាស្រ្ត និង​អ្នក​វិទ្យាសាស្រ្ត​ជាទូទៅ មរតក​ដែល​ញូតុន​បាន​បន្សល់ទុក​សម្រាប់​វិទ្យាសាស្រ្ត​សម័យ​ទំនើប គឺ​មានតម្លៃ​កាត់ថ្លៃ​មិនបាន។ ច្បាប់​នៃ​ចលនា, កម្លាំងទំនាញសកល, វិធីសាស្រ្តគណនា​ឌីហ្វេរ៉ង់ស្យេល​និង​អាំងតេក្រាល, អុបទិក ពន្លឺ​និង​ពណ៌... ទាំងអស់នេះ សុទ្ធសឹង​ជា​ទ្រឹស្តី​សំខាន់ៗ​ ដែល​ញូតុន​បាន​បន្សល់ទុក ហើយ​ដែល​បាន​នាំមក​នូវការ​ផ្លាស់ប្តូរ មិនត្រឹមតែ​ចំណេះដឹង​ខាង​ផ្នែក​ទ្រឹស្តី​នៃ​វិទ្យាសាស្រ្ត និង​ការ​យល់ដឹង​របស់​មនុស្ស​ចំពោះ​បាតុភូត​ធម្មជាតិ​តែ​ប៉ុណ្ណោះទេ តែ​ក៏​បាន​នាំមក​នូវ​ការ​រីកចម្រើន​​យ៉ាងច្រើន​ផងដែរ ចំពោះ​បច្ចេកវិទ្យា​នៅ​ក្នុង​ជីវិត​ប្រចាំថ្ងៃ​របស់​មនុស្ស​ជាទូទៅ។

មនុស្ស​នៅ​ក្នុង​ជំនាន់ញូតុន និង​នៅ​ក្នុងរយៈពេល​រាប់រយឆ្នាំក្រោយៗមកទៀត ចាត់ទុក​ញូតុន​ថា​ជា​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ដែល​មានប្រាជ្ញាញាណ​កំពូល​ស្ទើរដូចព្រះ, ជាអ្នក​ដែល​មាន​ចំណេះដឹង​ស្ទើរគ្មាន​ដែនកំណត់។ រហូត​ប្រមាណ​ជា ២០០ឆ្នាំក្រោយមក ទើប​ទ្រឹស្តី​របស់​ញូតុន​ត្រូវ​បានសើរើ និង​កែតម្រូវ ដោយ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ថ្មី​មួយរូបទៀត គឺ​អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់។ ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់​ញូតុន​ នេះ​​ប្រហែល​មិនមែន​ជា​រឿង​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ភ្ញាក់ផ្អើល​ទេ ពីព្រោះថា ញូតុន​ខ្លួនឯង​ផ្ទាល់​ធ្លាប់​បាន​លើកឡើង​ថា ខ្ញុំ​មិនដឹង​ ថាតើ​មនុស្ស​ម្នាទូទៅ​ចាត់ទុក​​ខ្ញុំ​ជា​មនុស្ស​បែបណា​នោះទេ តែ​សម្រាប់​ខ្លួនខ្ញុំ​ផ្ទាល់ ខ្ញុំ​ប្រៀបដូចជា​កូនក្មេងម្នាក់ ដែល​កំពុងលេង​នៅលើ​ឆ្នេរសមុទ្រ ហើយ​​ក៏​អាច​រកឃើញ​ដុំគ្រួស ឬ​សម្បក​ខ្យង​ដ៏ស្រស់ស្អាត​ខុសពីធម្មតា​​មួយ​ដុំ ក្នុងពេល​ដែល​​​នៅ​ចំពោះ​មុខខ្ញុំ មាន​មហាសាគរ​ដ៏ធំល្វឹងល្វើយ ដែលបង្កប់​នូវ​វត្ថុ​កាន់តែ​ស្រស់ស្អាត​យ៉ាង​ច្រើន​សន្ធឹកសន្ធាប់​ផ្សេងទៀត មិន​ទាន់​ត្រូវ​បាន​រកឃើញ​នៅឡើ

 ចំពោះ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ដែល​ជា​រៀមច្បង​ជំនាន់មុនវិញ ញូតុន​ក៏​បាន​បង្ហាញ​នូវ​ការគោរព​យ៉ាងច្រើន​ផងដែរ ទាំង​ចំពោះ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ដែល​បាន​បង្កើត​ទ្រឹស្តី ដែល​ញូតុន​ខ្លួនឯង​យល់ថា​មាន​ការ​ខ្វះចន្លោះ​ច្រើន​នៅឡើយ​ក៏ដោយ។ ផ្នត់គំនិត​បែបនេះ​ត្រូវ​បាន​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ឲ្យឃើញ​តាម​រយៈសម្តីមួយឃ្លា​របស់ ​ញូតុន ​ដែល​គេត្រូវបាន​គេ​​កត់ចំណាំ​ទុក​មកទល់​នឹង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន៖ ខ្ញុំ​អាច​មើល​ឃើញ​បាន​ឆ្ងាយ​ជាង​អ្នក​ផ្សេង គឺ​ដោយសារ​តែ​ខ្ញុំ​​ឈរនៅ​​លើ​ស្មា​យក្ស ដែល​មាន​អត្ថន័យ​ជា​រួម​ថា ការណ៍​ដែល​លោក​អាច​​សិក្សា​រហូត​​ឈាន​ទៅដល់​ការ​បង្កើត​ ទ្រឹស្តីវិទ្យាសាស្រ្ត​​ជាច្រើន​បាន គឺដោយសារ​តែ​លោក​ឈរលើ​ទ្រឹស្តី​ដែល​អ្នក​ផ្សេង​បាន​រកឃើញ៕