Labels

Albert Einstein Alexandre le Grand ISIS La Terreur Pearl Harbor Renaissance កំណែទម្រង់ប៉េរេស្ត្រយកា កំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចចិន កម្ពុជា កម្ពុជាក្រោម កម្លាំងទំនាញសកល ការចាប់ផ្ដើម ការប្រជែងផ្នែកអវកាស ការវិលត្រឡប់ទៅកាន់អំណាច កាលីលេ កូសាំងស៊ីន ក្រិក ក្រុមជីហាតរដ្ឋអ៊ីស្លាម ក្រុមភេរវជនអន្តរជាតិ ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ គ្រីស្តូហ្វកូឡុំ គ្រឹស្តសាសនា ចក្រភពម៉ុងហ្គោល ចក្រភពរ៉ូម ចក្រភពអារ៉ាប់ ចលនាតស៊ូប្រដាប់អាវុធកុម្មុយនិស្ត ចិន ច្បាប់នៃចលនា ឆេកូស្លូវ៉ាគី ជប៉ុន ជ័យជម្នះរបស់ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត ជិនហ្គីស ខាន់ ដែនដីអាណានិគម តេងស៊ាវពីង តេងស៊ាវភីង ទ្រឹស្តីតារាសាស្រ្ត ទ្រឹស្តីសាសនា បក្សកុម្មុយនិស្តចិន បដិវត្តន៍ បដិវត្តន៍កសិកម្ម បដិវត្តន៍រាជានិយម បដិវត្តន៍វប្បធម៌ បដិវត្តន៍អ៊ីរ៉ង់ បារាំង បិតាកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចចិន ប៊ិនឡាដិន បុរេប្រវត្តិ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ប្រវត្តិសាស្រ្ត ប្លុកកុម្មុយនិស្ត ផលវិបាក ភេរវកម្ម១១កញ្ញា មជ្ឈិមបូព៌ា មហាអំណាចអាណានិគមអាស៊ី មហាអំណាចអឺរ៉ុប មូលហេតុ ម៉ៅសេទុង យុគខ្មៅងងឹត យុគនៃពន្លឺ រដ្ឋធម្មនុញ្ រុស្សី លេនីន វាំងននដែក វិទ្យាសាស្រ្ត វិបត្តិប៊ែរឡាំង វិបត្តិព្រែកជីកស៊ុយអេ វិបត្តិមីស៊ីលគុយបា វៀតណាមខាងត្បូង សង្គ្រាមលោកលើកទី១ សង្គ្រាមលោកលើកទី២ សង្រ្គាមកូរ៉េ សង្រ្គាមឈូងសមុទ្រពែក្ស សង្រ្គាមត្រជាក់ សង្រ្គាមវៀតណាម សង្រ្គាមស៊ីវិល សង្រ្គាមអាហ្វហ្កានីស្ថាន សង្រ្គាមអ៊ីរ៉ាក់ សង្រ្គាមឥណ្ឌូចិន សព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ សហភាពសូវៀត សហរដ្ឋអាមេរិក សាសនាអ៊ីស្លាម ស្ថានភាពពិភពលោក ហ៊ីត្លែរ ហ្គ័របាឆូវ អង់គ្លេស អធិរាជណាប៉ូឡេអុង អរិយធម៌ដ៏ចំណាស់បំផុតរបស់មនុស្សជាតិ អរិយធម៌មេឌីទែរ៉ាណេ អរិយធម៌អាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាញ់ស្តាញ់ អាណាចក្រខ្មែរ អាណានិគម អាណាព្យាបាលបារាំង អាប្រាហាំលីនកុន អាមេរិក អារ៉ាប់ អាល់កៃដា អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់ អាស៊ីប៉ាសីហ្វិក អ៊ីតាលី អ៊ីសាក់ញូតុន អ៊ីស្រាអែល អឺរ៉ុបខាងកើត អ៊ុយក្រែន ឧស្សាហកម្ម

កាលីលេជាប់ទោសដោយសារ មានទ្រឹស្តីតារាសាស្រ្ត ផ្ទុយពីទ្រឹស្តីសាសនា

តារាសាស្រ្ត គឺ​ជា​ចំណេះដឹង​ដ៏ចំណាស់​មួយ​របស់​មនុស្សជាតិ។ ចាប់តាំង​ពី​កកើត​នៃ​មនុស្សជាតិ​ដើមដំបូង មនុស្ស​តែងតែ​ធ្វើ​ការសង្កេត​មើល​ដំណើរ​វិវឌ្ឍ​នៃ​ព្រះអាទិត្យ ព្រះចន្ទ និង​ដួងតារា​​ ក៏ប៉ុន្តែ តារាសាស្រ្ត​សម័យ​បុរាណ ច្រើន​តែ​ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រើ​គ្រាន់តែ​ ដើម្បី​សម្គាល់​ទិស សម្គាល់​ពេល សម្គាល់​រដូវ និង​ជាពិសេស ដើម្បី​គន់គូរ​ពី​ជោគជតារាសីតែ​ប៉ុណ្ណោះ។

លក្ខណៈពិសេស​បំផុត​នៃ​តារាសាស្រ្ត​សម័យ​បុរាណ គឺ​ការ​ជឿ​ថា ភពផែនដីជា​ចំណុច​កណ្តាល​នៃ​ចក្រវាល ហើ​យអ្វីៗ​ទាំងអស់​ដែល​នៅលើ​មេឃ សុទ្ធតែ​ធ្វើ​ដំណើរ​វិល​ជុំវិញ​ភពផែនដី។ ជំនឿ​ដ៏ចំណាស់​ចាក់ឫស​នៅ​ក្នុង​ផ្នត់គំនិត​មនុស្ស​ជាតិ​រាប់ពាន់​ឆ្នាំ​នេះ​ ចាប់ផ្តើម​ប្រែប្រួល នៅ​អំឡុង​ឆ្នាំ​១៥០០ ជាមួយ​នឹង​ទ្រឹស្តីថ្មី​បង្កើត​ឡើង​ដោយ តារាវិទូ​ប៉ូឡូញ ឈ្មោះ​ នីកូឡា កូពែរនិក។
 
រូបគំនូរ​បង្ហាញ​ពី​ការណ៍​ដែល​កាលីលេ​ត្រូវ​ប្រឈមមុខ​នឹង​ការ​សួរដេញដោល​ពី​សំណាក់​មន្រ្តីសង្ឃកាតូលិក​ទាក់ទង​នឹង​ទ្រឹស្តីតារាសាស្រ្ត
 
នីកូឡា កូពែរនិក កើត​នៅ​ឆ្នាំ​១៤៧៣ បាន​ចំណាយ​ពេល​ជាច្រើន​ឆ្នាំ ធ្វើការ​សង្កេតមើល​ដំណើរវិវឌ្ឍ​នៃ​ដួងតារា ហើយ​បាន​ធ្វើ​សេចក្តីសន្និដ្ឋាន​ថា ចំណុចកណ្តាល​នៃ​ចក្រវាល មិនមែន​ភពផែនដី​នោះទេ តែ​គឺ​ព្រះអាទិត្យ ហើយ​អ្វីៗ​ទាំងអស់ រាប់ទាំងភពផែនដី​​ផង គឺ​សុទ្ធតែ​ធ្វើ​ដំណើរ​វិល​ជុំវិញ​ព្រះអាទិត្យ។ នេះ​គឺ​ជា​ចំណុច​ចាប់ផ្តើម​នៃ​បដិវត្តន៍ខាង​តារាសាស្រ្ត ហើយ​ នីកូឡា កូពែរនិក ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់ទុក​ថាជា​បិតា​នៃ​តារាសាស្រ្ត​សម័យ​ទំនើប។

ទ្រឹស្តី​របស់​ នីកូឡា កូពែរនិក បាន​ជះឥទ្ធិពល​ទៅដល់​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ជំនាន់ក្រោយៗមកទៀត ជាពិសេស គឺ​​ត្រូវ​បាន​ការពារ ពង្រីក និង​កែលម្អ ដោយ​អ្នក​ប្រាជ្ញ​ដ៏​សំខាន់​ពីរ​រូប ដែល​រស់នៅ​ក្នុង​សម័យកាល​ជាមួយគ្នា គឺ ចូហាណឺស កេព្ល័រ (Johannes Kepler) នៅ​អាល្លឺម៉ង់ និង​កាលីលេ នៅ​អ៊ីតាលី។

នៅ​អំឡុង​ឆ្នាំ​១៦០៩ ជាង ៦០ឆ្នាំ ក្រោយ​មរណភាព​របស់ នីកូឡា កូពែរនិក កាលីលេ​បាន​ផលិត​នូវ​តេឡេស្កុប​​ប្រភេទ​ថ្មី​ស្រឡាង​មួយ ដែល​មាន​កម្លាំង​ដ៏​ខ្លាំង​មិនធ្លាប់​មាន​ពីមុន។ ពីដំបូង កាលីលេ​ផលិត​តេឡេស្កុប​នេះឡើង ដើម្បី​លក់​ទៅ​ឲ្យ​ឈ្មួញ​សមុទ្រ និង​ទៅ​ឲ្យ​កងទ័ព​ជើងទឹក​អ៊ីតាលី។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅយប់​មួយ ក្នុង​អំឡុង​ខែ​សីហា ឆ្នាំ​១៦០៩ កាលីលេ​បាន​បែក​គំនិត​យក​តេឡេស្កុប​នេះឆ្លុះមើល​ផ្កាយ​លើ​មេឃ ហើយ​កាលីលេ​មាន​ការភ្ញាក់ផ្អើល​យ៉ាងខ្លាំង ដោយ​សង្កេតឃើញ​ថា នៅ​កន្លែងខ្លះ ដែល​មើល​ដោយ​ភ្នែក​ទទេ​ឃើញ​តែ​មេឃខ្មៅ​ទទេ​ស្អាត តែ​នៅពេល​​មើល​តាម​តេឡេស្កុប លោក​អាច​មើល​ឃើញ​ផ្កាយ​ជាច្រើន​ ដែល​គេ​មិន​ធ្លាប់​ឃើញ​ពីមុន។ ចាប់ពីពេលនោះហើយ ដែល​កាលីលេ​ចាប់ផ្តើម​ធ្វើការ​​​សិក្សា​លម្អិត អំពី​តារាសាស្រ្ត ដោយ​ការសង្កេតមើល​តាមរយៈ​តេឡេស្កុប ហើយ​មិន​យូរ​ប៉ុន្មាន កាលីលេ​ បានធ្វើ​របកគំហើញ​ដ៏​សំខាន់​បំផុត នៅ​ក្នុង​វិស័យ​តារាសាស្រ្ត​របស់​លោក និង​ជា​ភស្តុតាង​ដ៏សំខាន់ ក្នុងការ​បញ្ជាក់​ពី​ទ្រឹស្តី​របស់ នីកូឡា កូពែរនិក។

នៅយប់មួយ ក្នុង​អំឡុង​ខែ​មករា ឆ្នាំ១៦១០ កាលីលេ​បាន​លើក​តេឡេស្កុប​របស់​លោក​ឆ្លុះមើល​ភពព្រហស្បតិ៍ ហើយ​លោក​សង្កេតឃើញ​​ផ្កាយ​៣ដួង តម្រៀបគ្នា​ស្ទើរតែ​ត្រង់ដូចបន្ទាត់ នៅ​សងខាង​ភព​ព្រហស្បតិ៍ គឺ​ ២ នៅ​ខាង​ស្តាំ និង​ ១ នៅ​ខាងឆ្វេង។ សម្រាប់​កាលីលេ ការ​រកឃើញ​ផ្កាយ​ថ្មីៗ ដែល​គេ​មិន​ធ្លាប់​ឃើញ​ដោយ​ភ្នែក​ទទេ​​កាល​ពីមុន​បាន​ក្លាយ​ជា​ទម្លាប់​ ទៅហើយៗ កាលីលេ​គិតថា ផ្កាយ​ទាំង ៣ដួង នៅ​ក្បែភពព្រហស្បតិ៍​នេះ ក៏​ជា​ផ្កាយ​ធម្មតា​ដូច​ជា​ផ្កាយ​ផ្សេងទៀត​ដែរ។

ក៏ប៉ុន្តែ នៅថ្ងៃ​បន្ទាប់ កាលីលេ​បាន​សង្កេតឃើញ​ផ្កាយ​ទាំង៣ដួង​ផ្លាស់ទី​ខុស​ពី​ផ្កាយ​ផ្សេងទៀត ដោយផ្កាយ​ទាំង៣​​ផ្លាស់ទី​ទៅ​​នៅ​ខាង​ឆ្វេង​ភពព្រហស្បតិ៍ ហើយ​ខិតចូល​ជិតគ្នា​ជាង​កាល​ពីថ្ងៃ​មុន។ ពីរថ្ងៃ​ក្រោយ​មក​ទៀត ផ្កាយ​១ដួង​បាន​បាត់ខ្លួន​មើល​លែងឃើញ ហើយ​២ដួង​ដែល​នៅ​សល់​ផ្លាស់ទី​ទៅនៅ​ខាង​ស្តាំ​ភពព្រហស្បតិ៍វិញ។ ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ក្រោយ​មក​ទៀត ស្រាប់​តែ​មាន​​ផ្កាយទី៤​បាន​លេចមុខឡើង ហើយ​​កាលីលេ​បាន​ធ្វើការ​កត់សម្គាល់​នូវ​ចំណុចមួយទៀត គឺ​បើ​ធៀប​នឹង​ផ្កាយផ្សេងទៀត ផ្កាយ​ទាំង ៤ដួង រួម​ជាមួយ​នឹង​ភព​ព្រហស្បតិ៍ មាន​ចលនា​ផ្លាស់ទី​ជា​បណ្តុំ​តែមួយ។

កាលីលេ​ក៏​បាន​សន្និដ្ឋាន​ថា ផ្កាយទាំង ៤ដួង​នេះ តាមពិតមែន​ជា​ផ្កាយ​នោះទេ តែ​ជា​ព្រះចន្ទ​របស់​ភពព្រហស្បតិ៍ ហើយ​ធ្វើ​ដំណើរ​វិលជុំវិញ​ភព​ព្រហស្បតិ៍ (ផ្កាយដែល​បាត់​មើលលែងឃើញ​ ឬ​ក៏​លេចមុខថ្មី គឺ​ដោយសារតែ​ស្ថិត​នៅ​ចំពីមុខ ឬ​នៅបាំងពីក្រោយ​ភពព្រហស្បតិ៍) ពោលគឺ​ដូចជា​ព្រះចន្ទ​​របស់​យើង ដែល​ធ្វើ​ដំណើរ​វិល​ជុំវិញ​ភពផែនដី​ដូច្នោះ​ដែរ។
ចេញ​ពី​សេចក្តីសន្និដ្ឋាន​នេះ កាលីលេ​បាន​ទាញ​សេចក្តីសន្និដ្ឋាន​មួយ​ទៀត ដែល​មាន​សារៈសំខាន់​បំផុតនៅ​ក្នុង​បដិវត្តន៍​នៃ​តារាសាស្រ្ត​សម័យ​ទំនើបថា ការណ៍​ដែល​មាន​ព្រះចន្ទផ្សេង ដែល​ធ្វើ​ដំណើរ​វិលជុំវិញ​ភពផ្សេង​ក្រៅពី​ភពផែនដី​បែបនេះ វា​គឺ​ជា​ភស្តុតាង​យ៉ាង​ជាក់ច្បាស់​ដែល​បញ្ជាក់ថា ភពផែនដី​មិនមែន​ជា​ចំណុច​កណ្តាល​នៃ​ចក្រវាល ដូច​ជា​ជំនឿ​ចាស់​បុរាណ​រាប់ពាន់​ឆ្នាំ​ពីមុននោះទេ ហើយ​​នេះ​គឺ​ជា​ភស្តុតាង​ដែល​បញ្ជាក់​ពី​ទ្រឹស្តី​របស់​នីកូឡា​ កូពែរនិក កាល​ពី​ជាង ៦០ឆ្នាំមុន។

មិនបង្អង់យូរ កាលីលេ​បាន​សរសេរ​ជាសៀវភៅ​ ហើយ​ចុះផ្សាយ​ ដើម្បីពន្យល់​អំពី​ទ្រឹស្តី​ថ្មីនេះ ក៏ប៉ុន្តែ ទ្រឹស្តី​ដែល​ដក​ភពផែនដី​ចេញ​ពី​ចំណុច​កណ្តាល​នៃ​ចក្រវាល មិនត្រឹមតែ​ផ្ទុយ​ពី​ទ្រឹស្តី​របស់​អារីស្តូត ដែលគេ​ជឿ និង​យក​មក​បង្រៀន​តៗគ្នា​អស់រយៈពេល​រាប់ពាន់​ឆ្នាំ​មកហើយ​នោះទេ តែ​គ្រោះថ្នាក់​ជាងនេះ​ទៅទៀត គឺ​វា​ផ្ទុយ​ពី​សេចក្តីបង្រៀន​របស់​សាសនា​កាតូលិក ហើយ​នៅពេលនោះ វិហារ​កាតូលិក​គឺ​ជា​ស្ថាប័ន​ដ៏មាន​អំណាច​បំផុត ទាំងនៅ​អឺរ៉ុប​ជាទូទៅ និង​ជាពិសេស នៅ​អ៊ីតាលី។

កាលីលេ​ត្រូវបាន​សម្តេចប៉ាប​កោះហៅ​ឲ្យ​ទៅ​ទីក្រុង​រ៉ូម ដើម្បី​ប្រឈមមុខ​នឹង​ការ​ជំនុំជម្រះ​ដោយ​តុលាការ​កាតូលិក។ កាលីលេ​ត្រូវ​បាន​ចោទប្រកាន់​ថា បាន​បោះពុម្ពសៀវភៅ ដែល​មាន​អត្ថន័យ​ការពារ​ទ្រឹស្តី​របស់​នីកូឡាកូពែរនិក ហើយ​ប្រឆាំង​នឹង​សេចក្តីបង្រៀន​របស់​សាសនា​កាតូលិក។ ក្រោយ​ពី​ឆ្លងកាត់​សវនាការ​រយៈពេល៣ថ្ងៃ កាលីលេ​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​កាត់ឲ្យ​ជាប់ពិរុទ្ធ ហើយ​បទល្មើស​ប្រឆាំង​នឹង​សាសនា​នៅពេលនោះ​ត្រូវ​ជាប់ទោស​ប្រហារ​ជីវិត។ ក៏ប៉ុន្តែ តុលាការ​បាន​ទុកផ្លូវ​ដើរ​មួយ ដើម្បី​ឲ្យ​​​កាលីលេ​រួច​ផុត​ពី​ទោស​ប្រហារ​ជីវិត ប្រសិន​បើ​​កាលីលេ​សុខចិត្ត​ប្រកាស​ជាសាធារណៈ​ថាទ្រឹស្តីរបស់​កូពែរនិក​ ដែល​ដក​ភពផែនដី​ពី​ចំណុច​កណ្តាល​នៃ​ចក្រវាល គឺ​ជា​ទ្រឹស្តី​ខុសឆ្គង។

នៅ​ថ្ងៃទី៤​នៃ​សវនាការ កាលីលេ ដែល​មាន​វ័យ​​ចំណាស់ ៧០ឆ្នាំ​ទៅហើយ​នោះ ក៏​សុខចិត្ត​ធ្វើតាម​លក្ខខណ្ឌ​របស់​ចៅក្រម ហើយ​​​លុតជង្គង់​សារភាព​ទោស​កំហុស បដិសេធ​ទ្រឹស្តី​របស់​កូពែរនិក និង​​ជាពិសេស បដិសេធ​នូវ​អ្វី​ដែល​ខ្លួនលោក​ផ្ទាល់​​ជឿ​ប្រាកដ​១០០%​ តាមរយៈ​ការ​សង្កេត​ជាក់ស្តែង និង​ការ​គណនា​តាម​លក្ខណៈវិទ្យាសាស្រ្ត។

 កាលីលេ​បាន​រួចផុត​ពី​ទោស​ប្រហារ​ជីវិត ក៏ប៉ុន្តែ ត្រូវ​បាន​តុលាការ​កាត់​ឲ្យ​ជាប់ឃុំ​នៅ​ក្នុង​ផ្ទះ​អស់មួយ​ជីវិត។ កាលីលេ​លែង​មាន​សិទ្ធិ​សរសេរ​សៀវភៅ​អ្វី​ផ្សេងទៀត​ទាំងអស់ ចំណែក​ឯ​សៀវភៅ​ស្តីពី​តារាសាស្រ្ត​ដែល​កាលីលេ​បោះពុម្ពផ្សាយ​រួចហើយ​នោះ​ក៏​ ត្រូវ​បាន​គេ​​ហាមឃាត់៕