ការដួលរលំនៃប្លុកកុម្មុយនិស្តនៅ អឺរ៉ុបខាងកើត
ចាប់តាំងពីក្រោយការបញ្ចប់សង្រ្គាមលោកលើកទី២
នៅឆ្នាំ១៩៤៥ សង្រ្គាមត្រជាក់បានបង្កើតជា "វាំងននដែក" ខ័ណ្ឌចែកតំបន់អឺរ៉ុបជាពីរ
គឺអឺរ៉ុបខាងលិចស្ថិតក្នុងប្លុកសេរីជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក (បក្សសម្ព័ន្ធអូតង់) និងអឺរ៉ុបខាងកើតស្ថិតក្នុងប្លុកកុម្មុយនិស្តជាមួយសហភាពសូវៀត
(បក្សសម្ព័ន្ធវ៉ាសូវី)។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្លុកកុម្មុយនិស្តអឺរ៉ុបខាងកើតត្រូវដួលរលំ
នៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៨០ នៅក្នុងបដិវត្តន៍មួយ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “បដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩”។
អ្វីៗចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងកំណែទម្រង់របស់លោកហ្គ័របាឆូវ
នៅសហភាពសូវៀត គឺកំណែទម្រង់ “ប៉េរ៉េស្រ្តយកា” និង “ហ្ក្លាស្នូស្ត” ដែលបើកចំហទាំងខាងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច
និងនយោបាយ ពីការគ្រប់គ្រងដ៏តឹងរ៉ឹងរបស់បក្សកុម្មុយនិស្ត។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នា លោកហ្គ័របាឆូវ
បានសម្រេចកាត់បន្ថយអន្តរាគមន៍យោធារបស់សូវៀតនៅបរទេស ដើម្បីងាកមកផ្តោតអាទិភាព
ទៅលើការស្តារសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងប្រទេសខ្លួន
ឯង។ នយោបាយកាត់បន្ថយអន្តរាគមន៍យោធានៅបរទេស ដែលនាំទៅរកការដកទ័ពសូវៀតពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន
នៅឆ្នាំ១៩៨៩ និងជាពិសេស ការបន្ធូរបន្ថយអំណាចកុម្មុយនិស្ត នៅអឺរ៉ុបខាងកើត។
 |
| ការដួលរលំនៃជញ្ជាំងប៊ែរឡាំងនៅឆ្នាំ១៩៨៩ គឺជានិមិត្តរូបនៃការបិទបញ្ចប់ការខណ្ឌចែកតំបន់អឺរ៉ុប រវាងប្លុកកុម្មុយនិស្ត និងប្លុកសេរី |
នៅខែធ្នូឆ្នាំ១៩៨៨
នៅក្នុងសុន្ទរកថាជាប្រវត្តិសាស្រ្តមួយ នៅក្នុងមហាសន្និបាតអ.ស.ប
លោកហ្គ័របាឆូវបានប្រកាសថា គ្រប់ប្រជាជាតិទាំងអស់គួរតែមានសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការជ្រើសរើស
ផ្លូវដើរដោយខ្លួនឯង ដោយគ្មានការជ្រៀតជ្រែកពីខាងក្រៅ។ អ្វីដែលធ្វើឲ្យគេកាន់តែភ្ញាក់ផ្អើលទៅទៀតនោះ
លោកហ្គ័របាឆូវបានប្រកាសឲ្យដឹងអំពីផែនការកាត់បន្ថយចំនួន កងទ័ពសូវៀតដែលកំពុងឈរជើង
នៅតាមបណ្តាប្រទេសកុម្មុយនិស្តក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបខាងកើត។
នយោបាយរបស់លោកហ្គ័របាឆូវបានបង្កនូវផលវិបាកដ៏សំខាន់មួយ
ដែលគេមិនរំពឹងទុក គឺការធ្លាក់ចុះទន់ខ្សោយនៃរបបកុម្មុយនិស្តនៅអឺរ៉ុបខាងកើត
និងការផ្ទុះឡើងនៃចលនាប្រឆាំងរបស់ប្រជាជននៅទូទាំងតំបន់អឺរ៉ុប នៅឆ្នាំ១៩៨៩។
ឆ្នាំ១៩៨៩
គឺជាខួបគម្រប់២០០ឆ្នាំនៃបដិវត្តន៍បារាំង ដែលប្រជាជនសាមញ្ញធម្មតាបានងើបឡើងបះបោររហូតបានជោគជ័យក្នុងការ
ទម្លាក់របបរាជានិយមសក្តិភូមិ កាលពីឆ្នាំ១៧៨៩។ ២០០ឆ្នាំក្រោយមក ចលនាបះបោររបស់ប្រជាជនបានចាប់កក្រើកឡើង
ដើម្បីប្រឆាំងនឹងរបបដឹកនាំតាមបែបកុម្មុយនិស្តផ្តាច់ការ នៅតាមបណ្តាប្រទេសក្នុងប្លុកកុម្មុយនិស្តនៅអឺរ៉ុបខាងកើត។
ចលនាបះបោរប្រឆាំងកុម្មុយនិស្តនេះក៏បានកើតមានឡើងផងដែរ នៅក្នុងប្រទេសចិន
ប៉ុន្តែ ចលនាបះបោរនេះត្រូវទទួលបរាជ័យ ដោយត្រូវទទួលរងនូវការបង្រ្កាបយ៉ាងឃោរឃៅ
ពីសំណាក់កងទ័ពចិន នៅទីលានធៀនអានមេន នៅខែមិថុនាឆ្នាំ១៩៨៩។
នៅសូវៀតដែលជាប្រទេសធ្លាប់តែប្រើវិធានការក្តៅលើចលនាបះបោរ
ប្រឆាំងកុម្មុយនិស្តដែរនោះ លោកហ្គ័របាឆូវមិនបានអបអរជោគជ័យរបស់របបកុម្មុយនិស្តចិនទៅលើចលនា
បះបោរនេះទេ ផ្ទុយពីនេះ គឺមានតែអះអាងនៅចំពោះមុខក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបថា សូវៀតនឹងមិនប្រើកម្លាំងបង្រ្កាបចលនាប្រឆាំងដូចអ្វីដែលចិនបាន
ធ្វើនោះទេ។ លើសពីនេះទៅទៀត លោកហ្គ័របាឆូវក៏បានប្រាប់ផងដែរទៅបណ្តាមេដឹកនាំកុម្មុយនិស្តរណបសូវៀតនៅអឺរ៉ុបខាងកើតឲ្យបង្ហាញនូវភាពទន់ភ្លន់ចំពោះចលនាប្រឆាំង។
នៅទីបំផុត ចលនាបដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩បានធ្វើឲ្យរបបកុម្មុយនិស្តអឺរ៉ុបខាងកើត
ត្រូវដួលរលំជាបន្តបន្ទាប់ ដោយចាប់ផ្តើមពីប្រទេសប៉ូឡូញ រាលដាលទៅដល់ប្រទេសហុងគ្រី
អាល្លឺម៉ង់ខាងកើត ឆេកូស្លូវ៉ាគី ប៊ុលហ្ការី និងរ៉ូម៉ានី។
នៅក្នុងឆ្នាំបន្ទាប់ៗមកទៀត អតីតប្រទេសកុម្មុយនិស្តអស់ទាំងនេះបានធ្វើការជ្រើសរើសមេដឹកនាំថ្មី
តាមរយៈការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យជាលើកទី១ ហើយព្រមទាំងបានដកខ្លួនចេញពីបក្សសម្ព័ន្ធយោធានៃប្លុក
កុម្មុយនិស្ត គឺកតិកាសញ្ញាវ៉ាសូវី។
ព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់ជាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃបដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩
ហើយដែលបច្ចុប្បន្ន នៅតែត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជានិមិត្តរូបនៃការបិទបញ្ចប់ការខ័ណ្ឌចែក តំបន់អឺរ៉ុប
គឺការដួលរលំ នៃជញ្ជាំងក្រុងប៊ែរ ឡាំង។
ជញ្ជាំងក្រុងប៊ែរឡាំងត្រូវបានអាជ្ញាធរកុម្មុយនិស្តអាល្លឺម៉ង់
ខាងកើតសាងសង់ឡើង កាលពីឆ្នាំ១៩៦១ ដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឲ្យពលរដ្ឋលួចរត់ភៀសខ្លួនទៅកាន់អាល្លឺម៉ង់
ខាងលិច។ ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះបីជាមានវិធានការយ៉ាងតឹងរ៉ឹងបែបនេះក៏ដោយ ពលរដ្ឋអាល្លឺម៉ង់ខាងកើតជាច្រើន
នៅតែនាំគ្នាជម្នះដោយខ្លះត្រូវប្តូរជីវិត ព្យាយាមរត់ភៀសខ្លួនចេញពីរបបកុម្មុយនិស្ត។
នៅខែតុលាឆ្នាំ១៩៨៩ នៅក្នុងបរិបទនៃចលនាបដិវត្តន៍ប្រឆាំងកុម្មុយនិស្ត បក្សកុម្មុយនិស្តអាល្លឺម៉ង់ខាងកើតបានធ្វើការរុះរើរដ្ឋាភិបាល និងផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំកំពូលៗរបស់ខ្លួន ហើយមួយខែក្រោយមកទៀត នៅថ្ងៃទី៩វិច្ឆិកា អាជ្ញាធរកុម្មុយនិស្តក្រុងប៊ែរឡាំងខាងកើតបានប្រកាសឲ្យដឹងថា ចាប់ពីពាក់កណ្តាលអធ្រាតថ្ងៃ៩វិច្ឆិកានោះទៅ ប្រជាជនដែលរស់នៅប៊ែរឡាំងខាងកើតទាំងអស់នឹងត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យ ឆ្លងកាត់ដោយសេរី ទៅប៊ែរឡាំងខាងលិច។
ភ្លាមៗក្រោយពីមានសេចក្តីប្រកាសនេះ
បណ្តាជនទាំងនៅប៊ែរឡាំងខាងកើត និងនៅប៊ែរឡាំងខាងលិច បានមកប្រមូលផ្តុំគ្នានៅតាមបណ្តោយជញ្ជាំងក្រុងប៊ែរឡាំង
ដើម្បីនាំគ្នាអបអរសាទរវិធានការថ្មី និងរង់ចាំឆ្លងព្រំដែន ហើយចាប់ពីពេលនោះមក
ជញ្ជាំងក្រុងប៊ែរឡាំងត្រូវបានគេវាយទម្លាយបន្តិចម្តងៗរហូត ទាល់តែអស់។
ជាការពិតថា
គេត្រូវរង់ចាំរហូតដល់មួយឆ្នាំក្រោយ គឺនៅថ្ងៃទី៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩០ ទើបអាល្លឺម៉ង់ទាំងពីរអាចបង្រួបបង្រួមគ្នាជាប្រទេសតែមួយឡើងវិញ
ក្រោយពីរបបកុម្មុយនិស្តនៅអាល្លឺម៉ង់ខាងកើតត្រូវគេរំលាយចោល។ ក៏ប៉ុន្តែ ការដួលរលំនៃជញ្ជាំងក្រុងប៊ែរឡាំងត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជានិមិត្ត
រូបនៃការដួលរលំ “វាំងននដែក” ដែលមិនត្រឹមតែខណ្ឌចែកប្រជាជាតិអាល្លឺម៉ង់មួយនោះទេ
តែខណ្ឌចែកប្រជាជាតិអឺរ៉ុបទាំងមូល អស់រយៈពេលជិតកន្លះសតវត្សរ៍។
ការផ្លាស់ប្តូរដែលបានកើតឡើងនៅអឺរ៉ុបខាងកើតនៅឆ្នាំ១៩៨៩
គឺជាផលផ្លែនៃភាពក្លាហានរបស់ប្រជាជន ដែលហ៊ានងើបឈរឡើងរើបម្រះពីការដឹកនាំតាមបែបផ្តាច់ការនៃរបប
កុម្មុយនិស្ត ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តជាច្រើនសុទ្ធតែយល់ថា ក្តីក្លាហានមោះមុតរបស់ប្រជាជននៅអឺរ៉ុបខាងកើតនេះក៏មិនអាចសម្រេច
បានជោគជ័យដែរ ប្រសិនបើគ្មានលោកហ្គ័របាឆូវ។ លោកហ្គ័របាឆូវត្រូវបានគេផ្តល់ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព
នៅឆ្នាំ១៩៩០ ពោលគឺ មួយឆ្នាំក្រោយបដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩។
ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែលលោកហ្គ័របាឆូវមិនបានរំពឹងទុក ចំហាយនៃបដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩បានរាលដាលចេញពីអឺរ៉ុបខាងកើត ទៅដល់សហភាពសូវៀតខ្លួនឯងផ្ទាល់ រហូតធ្វើឲ្យសហភាពសូវៀតត្រូវដួលរលំ នៅឆ្នាំ១៩៩១៕
