សង្រ្គាមវៀតណាម៖ អាមេរិកដកទ័ព កុម្មុយនិស្តវាយចូលកាន់កាប់ វៀតណាមខាងត្បូង
កិច្ចព្រមព្រៀង
ដែលភាគីជម្លោះក្នុងសង្រ្គាមវៀតណាមបានចុះហត្ថលេខា នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមករា
ឆ្នាំ១៩៧៣ ត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះថា “កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការបញ្ចប់សង្រ្គាមនិងស្តារឡើងវិញនូវ សុខសន្តិភាពនៅវៀតណាម” ក៏ប៉ុន្តែ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះមិនបានបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមវៀតណាមនោះទេ។
សង្រ្គាមត្រូវបានបញ្ចប់តែរវាងវៀតណាមខាងជើង និងសហរដ្ឋអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ។ រីឯសង្រ្គាមរវាងវៀតណាមទាំងពីរនៅតែបន្តដោយគ្មានដំណោះស្រាយ។
 |
| សកម្មភាពជម្លៀសបុគ្គលិក CIA ពីទីក្រុងសៃហ្កន នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ |
តាមការពិត កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៧៣នេះ
ក៏មិនខុសពីកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងហ្សឺណែវ កាលពីឆ្នាំ១៩៥៤ នៅក្រោយសង្រ្គាមឥណ្ឌូចិនលើកទី១នោះដែរ
គឺមិនបានចែងច្បាស់លាស់ អំពីដំណោះស្រាយជម្លោះផ្ទៃក្នុងវៀតណាមនោះទេ
ដោយបានត្រឹមតែចែងថា វៀតណាមទាំងពីរនឹងបន្តចរចាគ្នា ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយបញ្ចប់ជម្លោះដោយសន្តិវិធី។
លើសពីនេះទៅទៀត កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានចែងតម្រូវឲ្យតែខាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេស
សម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងទៀតប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវដកកងទ័ពទាំងអស់ចេញពីវៀតណាម ចំណែកឯកងទ័ពវៀតណាមខាងជើងវិញនៅតែអាចបន្តឈរជើងនៅក្នុងទឹកដី
វៀតណាមខាងត្បូងបានដូចពីមុនដដែល ពោលគឺ ផ្ទុយស្រឡះទាំងស្រុងពីអ្វីដែលអាមេរិក
និងវៀតណាមខាងត្បូងធ្លាប់បានទាមទារកាលពីដើមដំបូង គឺទាមទារឲ្យមានការដកទ័ពទាំងសងខាងក្នុងពេលជាមួយគ្នា។
ចន្លោះប្រហោងដ៏ធំត្រង់ចំណុចទាំងពីរនេះ
គឺជាលទ្ធផលនៃសម្បទានដ៏ច្រើនលើសលុបរបស់រដ្ឋាភិបាលលោក Richard Nixon ដែលនៅពេលនោះមានអាទិភាពតែមួយគត់
គឺធ្វើយ៉ាងណាឲ្យអាមេរិកអាចដកខ្លួនចេញពីសង្រ្គាមវៀតណាមឲ្យបាន ឆាប់។
នៅក្នុងការសម្រេចធ្វើសម្បទានដ៏ច្រើនលើសលុប ហើយដែលអាចប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ជោគវាសនារបស់វៀតណាមខាងត្បូងនេះ
អាមេរិកក៏មិនបានសួរយោបល់រដ្ឋាភិបាលក្រុងសៃហ្កននោះដែរ គឺធ្វើឡើងដោយស្ងាត់តែពីរនាក់
នៅក្នុងការចរចាសម្ងាត់ រវាងលោកហិនរី ឃីស៊ីងហ្គ័រ និងលោកឡេ ឌឹកថូ។
តាមការពិត ពីដំបូង លោកង្វៀន វ៉ាន់ធៀវ
(Nguyen Van Thieu) ប្រធានាធិបតីវៀតណាមខាងត្បូងបានបដិសេធដាច់ខាតថា លោកមិនព្រមទទួលយកកិច្ចព្រមព្រៀង
ដែលអនុញ្ញាតឲ្យកងទ័ពវៀតណាមខាងជើងបន្តបោះទីតាំងក្នុងទឹកដីវៀតណាម ខាងត្បូងបែបនេះទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែត្រូវទទួលរងសម្ពាធខ្លាំងពីអាមេរិក វៀតណាមខាងត្បូងក៏បង្ខំចិត្តចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង
ដោយលោក Richard Nixon បានសន្យាដោយផ្ទាល់ជាមួយលោកង្វៀន
វ៉ាន់ធៀវ ថា អាមេរិកនឹងបញ្ជូនកងទ័ពឲ្យវិលត្រឡប់មកជួយវៀតណាមខាងត្បូងវិញ ប្រសិនបើមានការវាយប្រហារពីសំណាក់វៀតណាមខាងជើង។
ពាក្យសន្យា ដែលអាមេរិកមិនដែលគោរពតាម។
ក្រោយពីចុះកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស
នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៣ សហរដ្ឋអាមេរិក និងវៀតណាមខាងជើងបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តនូវកាតព្វកិច្ចរៀងៗខ្លួន៖
បទឈប់បាញ់បានចូលជាធរមាន វៀតណាមខាងជើងដោះលែងឈ្លើយសឹកអាមេរិកទាំងជិត ៦០០នាក់
ចំណែកឯសហរដ្ឋអាមេរិកវិញបានចាប់ផ្តើមដកកងទ័ពចេញពីវៀតណាម។ គិតត្រឹមខែសីហា
កងទ័ពអាមេរិកស្ទើរតែទាំងអស់ត្រូវបានដកចេញពីវៀតណាម ដោយទុកតែកងម៉ារីនមួយក្រុមតូចប៉ុណ្ណោះ
ដើម្បីរក្សាសន្តិសុខស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំទីក្រុងសៃហ្កន។
រវាងវៀតណាមខាងជើង
និងវៀតណាមខាងត្បូងវិញ មិនមានភាគីណាមួយមានឆន្ទៈអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសនេះទេ។
នៅពេលដែលអាមេរិកដកកងទ័ពទាំងអស់ចេញពីវៀតណាមខាងត្បូង វៀតណាមទាំងពីរចាប់ផ្តើមពង្រឹងកម្លាំងរៀងៗខ្លួន
ដើម្បីបន្តធ្វើសង្រ្គាម ក្នុងគោលដៅយកជ័យជម្នះលើគូសត្រូវតាមរយៈកម្លាំងទ័ព។
មិនយូរប៉ុន្មាន ការវាយប្រយុទ្ធគ្នា
រវាងប្រទេសទាំងពីរក៏បានចាប់ផ្តើមឡើងវិញ ដោយភាគីម្ខាងៗចោទគ្នាទៅវិញទៅមកថាជាអ្នករំលោភបទឈប់បាញ់មុន។
ហើយនៅដើមឆ្នាំ១៩៧៤ ប្រធានាធិបតីវៀតណាមខាងត្បូងបានប្រកាសជាសាធារណៈថា កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស
ឆ្នាំ១៩៧៣ លែងមានសុពលភាពតទៅទៀតហើយៗ សង្រ្គាមជាមួយវៀតណាមខាងជើងត្រូវចាប់ផ្តើមឡើងវិញជាផ្លូវការ។
នៅទីក្រុងហាណូយ
មេដឹកនាំកុម្មុយនិស្តបានប្រជុំគ្នារៀបចំគម្រោងការណ៍ វាយលុកចូលកាន់កាប់ក្រុងសៃហ្កន
ដើម្បីផ្តួលរំលំរបបសាធារណរដ្ឋវៀតណាម។ នៅក្នុងអំឡុងពេលនោះ
ដោយអាមេរិកដកទ័ពទាំងអស់ចេញពីវៀតណាម ហើយប្រតិបត្តិការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិកក៏លែងមាន
ពួកកុម្មុយនិស្តក៏ចាប់ផ្តើមជួសជុលនិងកែលម្អឡើងវិញ នូវផ្លូវដឹកជញ្ជូន
ជាពិសេស ផ្លូវលំហូជីមិញ ព្រមទាំងពង្រឹងឡើងវិញមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ខ្លួនទាំងនៅក្នុងទឹកដី
វៀតណាមខាងត្បូង និងទាំងនៅក្នុងតំបន់ព្រំដែនក្នុងទឹកដីកម្ពុជា និងឡាវ។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលនោះ មេដឹកនាំកុម្មុយនិស្តវៀតណាមនៅមានការញញើតញញើមមិនទាន់ហ៊ានបើក
ការវាយលុកទៅលើរដ្ឋធានីរបស់វៀតណាមខាងត្បូងនៅឡើយ ដោយសារតែលោកប្រធានាធិបតីនិចសុន
បានប្រកាសជាសាធារណៈថា អាមេរិកនឹងបញ្ជូនទ័ពឲ្យមកវៀតណាមវិញ ប្រសិនបើពួកកុម្មុយនិស្តហ៊ានវាយលុកចូលឈ្លានពានវៀតណាមខាងត្បូង។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៤
លោកនិចសុនដែលជាប់រឿងអាស្រូវ Watergate
បានចុះចេញពីតំណែង ហើយលោកជេរ៉ាល ហ្វ័រដ (Gerald Ford) ដែលជាអនុប្រធានាធិបតីបានឡើងមកកាន់តំណែងជំនួសលោកនិចសុន។
ប្រមាណជា ៤ខែក្រោយមក នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៤ ដោយចង់ធ្វើតេស្តមើលពីប្រតិកម្មរបស់ប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់អាមេរិក
កងទ័ពវៀតណាមខាងជើងបានបើកប្រតិបត្តិការធំបង្គួរមួយ ដោយចាប់ផ្តើមចេញពីទឹកដីកម្ពុជា
ហើយកាន់កាប់ខេត្តមួយរបស់វៀតណាមខាងត្បូង។
 |
| ជនភៀសខ្លួនវៀតណាម ដែលអាមេរិកជម្លៀសចេញពីវៀតណាមខាងត្បូង ចុះចតនៅលើនាវាចម្បាំងអាមេរិក |
នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីងតោន លោកជេរ៉ាល
ហ្វ័រដ មិនត្រឹមតែមិនបញ្ជូនទ័ពឲ្យចូលមកជួយវៀតណាមខាងត្បូងតាមការសន្យា របស់លោកនិចសុននោះទេ
ក៏ប៉ុន្តែ សូម្បីតែជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ និងបរិក្ខាយោធាក៏រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកមិនអាចបញ្ជូនទៅឲ្យវៀតណាមខាង
ត្បូងបានដែរ ដោយសារតែមានការជំទាស់ពីសំណាក់សភាទាំងពីរ។ ចាប់ពីពេលនោះមក
គេអាចនិយាយបានថា អាមេរិកបានបោះបង់ចោលវៀតណាមខាងត្បូងដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តឲ្យ
ប្រឈមមុខនឹងវៀតណាមខាងជើងតែម្នាក់ឯង។
នៅទីក្រុងហាណូយ ឡេ ហ្ស័ន លេខាបក្សកុម្មុយនិស្តបានប្រាប់ទៅមេបញ្ជាការកងទ័ពវៀតណាមខាងជើងថា
ចាប់តាំងពីផ្ទុះសង្រ្គាមមក នេះគឺជាលើកដំបូងបង្អស់ដែលមានលក្ខខណ្ឌអំណោយផលបំផុត
ទាំងខាងនយោបាយ យោធា និងយុទ្ធសាស្រ្ត សម្រាប់ឲ្យវៀតណាមខាងជើងវាយកាន់កាប់វៀតណាមខាងត្បូង។
នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៥ កងទ័ពវៀតណាមខាងជើងក៏បានបើកប្រតិបត្តិការផ្តាច់ព្រ័ត
វាយលុកសម្តៅកាន់កាប់រដ្ឋធានីសៃហ្កន។
នៅថ្ងៃទី២១ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ នៅពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមខាងជើងវាយលុកចូលទៅដល់ជាយក្រុងសៃហ្កន
លោកប្រធានាធិបតីង្វៀន វ៉ាន់ធៀវ បានប្រកាសលាឈប់ពីមុខតំណែងទាំងទឹកភ្នែក ហើយមុននឹងលោករត់គេចខ្លួនទៅកោះតៃវ៉ាន់
លោកបានប្រកាសថ្កោលទោសសហរដ្ឋអាមេរិកថា បានក្បត់វៀតណាមខាងត្បូង បានបោកប្រាស់លោកឲ្យចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារិស
ដោយសន្យាបន្តផ្តល់ជំនួយយោធា តែមិនគោរពតាម។
នៅថ្ងៃទី២៩មេសា អាមេរិកបានជម្លៀសមន្រ្តី និងបុគ្គលិកស្ថានទូតទាំងអស់របស់ខ្លួនចេញពី វៀតណាមខាងត្បូង ហើយមួយថ្ងៃក្រោយមក នៅថ្ងៃទី៣០មេសា ក្រុងសៃហ្កន ក៏ត្រូវធ្លាក់ក្រោម ការកាន់កាប់របស់កងទ័ពវៀតណាមខាងជើង ហើយរបបសាធារណរដ្ឋវៀតណាមខាងត្បូងក៏ត្រូវដួលរលំជាស្ថាពរ៕
