ភាពធូរស្រាលក្នុងការប្រឈមមុខដាក់គ្នា រវាងប្លុកសេរីនិងកុម្មុយនិស្ត ក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់
នៅពេញក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់
ពិភពលោកស្ថិតក្នុងការប្រឈមមុខដាក់គ្នាយ៉ាងតឹងតែង និងជាប្រចាំ រវាងប្លុកពីរ
គឺសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពសូវៀត។ ក៏ប៉ុន្តែ ចាប់ពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៦០ វិបត្តិផ្ទៃក្នុងប្លុកកុម្មុយនិស្តបានចាប់ផ្ទុះឡើង
ក្រោយពីមានការបែកបាក់គ្នា រវាងសូវៀត និងចិន ហើយជម្លោះផ្ទៃក្នុងប្លុកកុម្មុយនិស្តបាននាំទៅរកចំណុចរបត់ដ៏សំខាន់
មួយ នៅក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់ គឺភាពធូរស្រាលនៅក្នុងទំនាក់ទំនង រវាងអាមេរិក
និងសូវៀត។
នៅក្រោយវិបត្តិមីស៊ីលគុយបា
មេដឹកនាំអាមេរិក និងសូវៀត បានព្រមព្រៀងគ្នាបង្កើតខ្សែទូរស័ព្ទពិសេសមួយទុកធ្វើជាមធ្យោបាយ
ទាក់ទងនិយាយគ្នាដោយផ្ទាល់ ដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះជាយថាហេតុ និងបញ្ចៀសកុំឲ្យផ្ទុះទៅជាសង្រ្គាម។
 |
| លោករីឆាត និចសុន ប្រធានាធិបតីអាមេរិក (ស្តាំ) ពេលជួបជាមួយលោកឡេអូនីត ប្រេស្នេវ មេដឹកនាំសហភាពសូវៀត នៅវ៉ាស៊ីងតោន ឆ្នាំ១៩៧៣ |
ស្មារតីចង់ដោះស្រាយជម្លោះតាមរយៈការជជែកគ្នានេះ
គឺជាជំហានដំបូងដ៏សំខាន់មួយ ឆ្ពោះទៅរកកិច្ចចរចាបង្កើតបានជាកិច្ចព្រមព្រៀងសំខាន់ៗមួយចំនួន
ជាពិសេស សន្ធិសញ្ញាស្តីពីការហាមឃាត់ការសាកល្បងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ (ឆ្នាំ១៩៦៣), កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការគ្រប់គ្រងសកម្មភាពក្នុងទីអវកាស
(ឆ្នាំ១៩៦៧), សន្ធិសញ្ញាមិនរីកសាយភាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ
(ឆ្នាំ១៩៦៨) និងកិច្ចសន្ទនា ស្តីពីការកម្រិតគ្រឿងសព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ (Strategic
Arms Limitation Talks/SALT) ដែលចាប់ផ្តើមបើកធ្វើនៅក្នុងទីក្រុងហ៊ែលស៊ីនគី
ប្រទេសហ្វាំងឡង់ នៅឆ្នាំ១៩៦៩ ហើយសម្រេចបានជាកិច្ចព្រមព្រៀង នៅឆ្នាំ១៩៧២។
នៅក្នុងអំឡុងពេលនោះ
សហភាពសូវៀតស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ឡេអូនីត ប្រេស្នេវ (Leonid Brezhnev) ដែលឡើងមកកាន់អំណាចជំនួសលោកនីគីតា
គ្រូឆេវ កាលពីឆ្នាំ១៩៦៤។ ចំណែកឯសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ លោករីឆាត និចសុន មកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋបានជាប់ឆ្នោតឡើងមកកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតី
នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៦៩។ នៅក្នុងអំឡុងអាណត្តិរបស់លោករីឆាត និចសុននេះហើយ
ដែលការប្រឈមមុខដាក់គ្នា រវាងប្លុកសេរី និងប្លុកកុម្មុយនិស្តបានស្គាល់នូវភាពធូរស្រាលខ្លាំង
ដោយលោករីឆាត និចសុន បានស្តារទំនាក់ទំនងឲ្យមានភាពប្រសើរឡើងវិញ ទាំងជាមួយសហភាពសូវៀត
និងជាមួយចិន។
នៅក្នុងពេលដែលលោករីឆាត
និចសុន ឡើងមកកាន់អំណាច អាមេរិកកំពុងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាដ៏គួរឲ្យឈឺក្បាលមួយ
គឺសង្រ្គាមវៀតណាម។ ដោយសារតែត្រូវប្រឈមមុខនឹងចលនាប្រឆាំងនឹងសង្រ្គាម ដែលផ្ទុះឡើងយ៉ាងក្តៅគគុកនៅទូទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក
អាទិភាពសំខាន់បំផុតរបស់លោករីឆាត និចសុន គឺត្រូវស្វែងរកវិធីធ្វើយ៉ាងណា
បញ្ចប់សង្រ្គាមវៀតណាមឲ្យបានឆាប់ ហើយដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាមវៀតណាម
អាមេរិកត្រូវការចិន ដែលនៅពេលនោះ គឺជាខ្នងបង្អែកដ៏ធំបំផុតរបស់ក្រុងហាណូយ។
ស្របពេលជាមួយគ្នានោះ
ចិន និងសហភាពសូវៀតកំពុងតែមានជម្លោះនឹងគ្នាយ៉ាងខ្លាំង ហើយមេដឹកនាំកុម្មុយនិស្តចិនយល់ឃើញថា
ចិនមិនអាចប្រឈមមុខជាមួយនឹងអាមេរិកផង និងសូវៀតផង ក្នុងពេលតែមួយបែបនេះទេ
គឺត្រូវតែជ្រើសរើសយកមួយ។ នៅពេលនោះ ម៉ៅសេទុងបានកំណត់យកសហភាពសូវៀតធ្វើជាគូសត្រូវធំ
ហើយក៏បានសម្រេចងាកទៅស្តារទំនាក់ទំនងជាមួយអាមេរិក។
ភាពធូរស្រាលនៃទំនាក់ទំនងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនេះហើយ
ដែលបានជួយឲ្យចិន អាចក្លាយជាសមាជិកអ.ស.ប នៅឆ្នាំ១៩៧១ ហើយអាសនៈជាសមាជិកអចិន្រ្តៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ
ដែលពីមុនត្រូវកាន់កាប់ដោយសាធារណរដ្ឋចិន (តៃវ៉ាន់) ក៏ត្រូវបានគេប្រគល់មកឲ្យចិនវិញ។
នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៧២ ទំនាក់ទំនង រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក
និងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន បានស្គាល់នូវការវិវឌ្ឍជាប្រវត្តិសាស្រ្តមួយទៀត
ជាមួយនឹងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោករីឆាត និចសុន នៅក្នុងទីក្រុងប៉េកាំង ដែលជាដំណើរទស្សនកិច្ចលើកដំបូងបង្អស់របស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក
ទៅកាន់ប្រទេសចិន ចាប់តាំងពីបក្សកុម្មុយនិស្តឡើងកាន់អំណាច នៅឆ្នាំ១៩៤៩។
ភាពធូរស្រាលនៃទំនាក់ទំនងចិន-អាមេរិក
មិនបានរំលងពីក្រសែភ្នែករបស់មេដឹកនាំសហភាពសូវៀតនោះទេ ហើយក្រុងម៉ូស្គូ ក៏មិនចង់ទុកបណ្តោយឲ្យគូសត្រូវដ៏ធំទាំងពីររបស់ខ្លួនចាប់ដៃគ្នាមក
ប្រឆាំងនឹងសូវៀតនោះដែរ។ ប៉ុន្មានខែក្រោយពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោករីឆាត
និចសុន នៅប៉េកាំង ជំនួបកំពូល រវាងលោកប្រេស្នេវ និងលោកនិចសុន ក៏ត្រូវបានគេរៀបចំធ្វើឡើង
នៅក្នុងទីក្រុងម៉ូស្គូ នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧២ ហើយមួយឆ្នាំក្រោយមកទៀត
នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៣ គឺលោកប្រេស្នេវម្តង ដែលធ្វើដំណើរទៅបំពេញទស្សនកិច្ច នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីងតោន
ដើម្បីបើកធ្វើជំនួបកំពូលលើកទី២ ជាមួយលោក
រីឆាត និចសុន។
 |
| ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោករីឆាត និចសុន នៅក្នុងទីក្រុងប៉េកាំង |
គិតជាសរុប នៅក្នុងចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៧២ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ មេដឹកនាំសហរដ្ឋអាមេរិក
និងសហភាពសូវៀត បានបើកធ្វើជំនួបកំពូលទ្វេភាគី រហូតដល់ទៅ ៦លើក
ហើយជំនួបកំពូលនៅទីក្រុងហ៊ែលស៊ីនគី ប្រទេសហ្វាំងឡង់ នៅឆ្នាំ១៩៧៥ បានសម្រេចចេញជាលទ្ធផលជាប្រវត្តិសាស្រ្តមួយនៃសង្រ្គាមត្រជាក់
គឺកិច្ចព្រមព្រៀងបង្កើត “អង្គការសន្តិសុខនិងសហប្រតិបត្តិការអឺរ៉ុប” ហៅកាត់ថា “OSCE” (Organization for Security and Co-operation
in Europe/Organisation pour la sécurité et la coopération en Europe) ដែលជាអង្គការអន្តរជាតិផ្នែកសន្តិសុខដ៏ធំបំផុតនៅលើពិភពលោក
ហើយជាពិសេស ជាអង្គការដែលមានប្រទេសសមាជិកទាំងមកពីបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់
(ប្លុកសេរី) និងបក្សសម្ព័ន្ធវ៉ាសូវី (ប្លុកកុម្មុយនិស្ត) រួមបញ្ចូលគ្នាតែមួយ។
គិតជាសរុប ដំណាក់កាលធូរស្រាលនៃសង្រ្គាមត្រជាក់
ដែលគេឲ្យឈ្មោះតាមភាសាបារាំងថា “Détente” មានរយៈពេល ១៧ឆ្នាំ ដោយចាប់ផ្តើមពីឆ្នាំ១៩៦២
នៅក្រោយវិបត្តិមីស៊ីលគុយបា រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ នៅពេលដែលសូវៀតចូលឈ្លានពានប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថាន
ហើយបង្កឲ្យផ្ទុះឡើងវិញ នូវការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងផ្នែកយោធា រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក
និងសហភាពសូវៀត៕
